και πώς το "pageturner" στα ελληνικά;

[Φαροφύλακας]

Νομίζω πως αξίζει να απασχολήσει ξέχωρο νήμα το θέμα.

Τα βιβλία που διαβάζονται γρήγορα και δεν μπορείς να τα αφήσεις από τα χέρια σου ονομάζονται στα Αγγλικά pageturners. Σε σχετική συζήτηση έγινε κουβέντα και για ενδεχόμενη ελληνική απόδοση. Εκεί ακούστηκαν οι εξής προτάσεις:

Ο Γλωσσολάγνος πρότεινε: σελιδογύρτης και σελιδογυριστής που είναι ουσιαστικά, άλλωστε, και όχι επίθετα, όπως δηλ. το pageturner.

Ας δοκιμάσω κι εγώ: γοργοσέλιδο, ξεπετοσέλιδο (ή σαν ουσιαστικό: σελιδοξεπέτα) όμως η προτίμησή μου πηγαίνει μάλλον σε λέξεις όπως σβελτοδιάβαστο και κυρίως γοργανάγνωστο και σβελτανάγνωστο.

Ας το συζητήσουμε το θέμα.

 

[Κόρτο Μαλτέζε]

Αν και δε νομίζω ότι χρειαζόμαστε (προς το παρόν) έναν όρο για αυτά τα βιβλία προσωπικά θα τα χαρακτήριζα εύπεπτα-ευκολοδιάβαστα ή ντανμπραουνίζοντα (γιατί για εμένα τα απόλυτα βιβλία της κατηγορίας ήταν οι Ιλουμινάτοι και ο Κώδικας ντα Βίντσι) αν και ο τελευταίος όρος είναι και πολύ μεγάλος και αρκετά κακόηχος νομίζω.. Εναλλακτικά νομίζω ότι θα συμφωνήσω με τον Απόλλωνα στα ταχυσέλιδα (ή και ταχυδιάβαστα) αν και νομίζω ότι τελικά η ταχύτητα ανάγνωσης του βιβλίου είναι βασικά συνάρτηση του πόσο σου αρέσει εσένα το βιβλίο και όχι τόσο των προθέσεων του συγγραφέα.

 

[Ναμάριε]

Το σελιδοξεπέτα δεν θυμίζει περισσότερο κάτι γρήγορο; Δεν ψάχνουμε κάτι σε κόλλημα και πολύ περισσότερη ώρα από όσο υπολογίζαμε;
Κάτι σαν "Βιβλιοκόλλησα χθες το βράδυ και τελικά κοιμήθηκα τα ξημερώματα";

 

[Γλωσσολάγνος]

Ο Γλωσσολάγνος πρότεινε: σελιδογύρτης και σελιδογυριστής που είναι ουσιαστικά, άλλωστε, και όχι επίθετα, όπως δηλ. το pageturner.

Μα δεν είναι επίθετο το page-turner, μια χαρά ουσιαστικό είναι (δείτε και τα λεξικά), γι' αυτό και δημιούργησα τους νεολογισμούς μου με αυτόν τον τρόπο.. Αν επέλεγα κάτι σαν τα δικά σας, η προσωπική μου προτίμηση θα ήταν μία σύνθεση που δεν είδα να αναφέρεται: γοργοδιάβαστο. Το γοργανάγνωστο δεν μου κολλάει στη γλώσσα, κυρίως γιατί μου θυμίζει και λίγο γοργόνα· οι δέ νεολογισμοί που λήγουν σε -σέλιδο δεν μου μεταφέρουν τίποτε από την ενέργεια της ανάγνωσης ή του γυρίσματος σελίδας. Η σελιδοξεπέτα όμως μ' αρέσει!

ΕΔΙΤ: Εκ των υστέρων, ξαναδιαβάζοντας την πρότασή σου που παραθέτω, διαπιστώνω ότι δεν θεωρείς το page-turner επίθετο, αλλά ουσιαστικό. Πόσο εύκολα μπορεί αυτή η πρόταση να σημάνει ακριβώς το αντίθετο, αν δεν διαβαστεί σωστά!

 

[Παρωνύμιος]

Προσέχω πως ο αγγλικός όρος δεν είναι γλωσσοδέτης. Προφέρεται αβίαστα: pageturner. Μόλις τέσσερις συλλαβές και είναι και σύνθεση δυο λέξεων. Επίσης, είναι ρητός όρος. Δεν υπονοεί κάτι άλλο, δεν παραπέμπει και κάπου αλλού, είναι καίριος, ξεκάθαρος: να η σελίδα και να που αυτή (κι όμως...) γυρίζει.

Από την άλλη όρος είναι άλλη μια αμερικανιά κι εμείς έχουμε τόσο ωραίες λέξεις όπως ελαφρύ, εύπεπτο, ευκολοχώνευτο κλπ.

 

[Αστράρχης]

Εγώ πολύ πριν γνωρίσω τον (όμορφο) αγγλικό όρο, χρησιμοποιούσα τον όρο "εθιστικό" για αυτά τα βιβλία. Σαφώς και είναι ένας γενικός όρος και όχι στοχευμένος όπως ο αγγλικός.

Το τερψισέλιδο είναι πολύ όμορφο αλλά προσωπικά θεωρώ ότι δεν αποδίδει το νόημα του όρου. Συμφωνώ ότι για να φτάσεις σε αυτό το σημείο σου προκαλεί ευχαρίστηση το βιβλίο αλλά αυτό μπορεί να είναι γενικό για το βιβλίο και όχι για την πράξη που αποδίδει ο όρος δηλαδή να μη μπορείς να σταματήσεις να διαβάζεις / γυρνάς σελίδες μέχρι το τέλος.

 

[Φαροφύλακας]

προσωπικά, για τέτοια βιβλία μέχρι τώρα, μάλλον λέω απλά ευκολοδιάβαστο.

Η επιφύλαξή μου στο τερψισέλιδο είναι πως δεν παραπέμπει σε γρήγορο διάβασμα, όπως ο αγγλικός όρος. Μου έρχεται στο μυαλό το αντίθετο: βιβλία που τα διαβάζεις αργά και απολαυστικά.

Να κι άλλη μια πρόταση: σελιδορούφηχτο

 

[Ίζι]

Νομίζω ότι ο όρος "pageturner" πάει περισσότερο σε κάποιο βιβλίο που έχει πολλή αγωνία, παρά σε κάποιο ευκολοδιάβαστο/εύπεπτο βιβλίο. Έχω στη βιβλιοθήκη μου εύπεπτα βιβλία που δεν ήταν καθόλου pageturners για μένα, και το αντίστροφο.

 

[Βασια]

Συμφωνώ με την Ιζι. Έτσι τον αντιλαμβάνομαι και εγώ τον όρο pageturner.
Είναι για τα βιβλία που παθαίνουμε εθισμό,έχουν έντονο σασπένς και δεν μπορούμε να σταματήσουμε να τα διαβάζουμε μέχρι το τέλος.Είναι τόσο ενδιαφέρον και συναρπαστικό που δεν μπορούμε απλά να κλείσουμε το βιβλίο. Υπάρχουν πολλά βιβλία ευκολοδιαβαστα άλλα δεν σου δημιουργούν όλα αυτή την αίσθηση.

 

[Χρυσηίδα]

Διαβάζοντας όλες τις απόψεις, θα συμφωνήσω περισσότερο απ' όλους με τον Παρωνύμιο. Το pageturner, εφενός δεν είναι γλωσσοδέτης, αφετέρου, τα δύο συνθετικά της είναι απλές, καθημερινές λέξεις. Το να καθόμαστε εμείς τώρα να φτιάχνουμε περίεργες λέξεις είναι μάλλον τραβηγμένο και ψεύτικο. Αφού η γλώσσα μας έχει ήδη τον δικό της τρόπο να εκφράζει το συγκεκριμένο πράγμα, γιατί να ξεχειλώνουμε τις δυνατότητές της;

Άνετα λοιπόν λέμε: Είναι από τα βιβλία που διαβάζονται μονορούφι /απνευστί.

Και βέβαια έχουμε από επίθετα το "ευκολοδιάβαστος".

Πάντως, την έννοια και το ύφος του "pageturner" μόνο στο "μονορούφι" θα έλεγα ότι την αντιλαμβάνομαι. Γιατί όπως το "μονορούφι" έχει μέσα του μεταφορά (όπως πίνω το σφηνάκι μονορούφι, διαβάζω και το βιβλίο), έτσι και το "pageturner" αρχικά ήταν κάτι διαφορετικό. Page turner ονομάζεται αυτός που γυρίζει τις σελίδες ενός πιανίστα. Η γλώσσα δηλαδή το δανείστηκε από άλλα συμφραζόμενα, για να το χρησιμοποιήσει με επιτυχία και στην συγκεκριμένη περίπτωση.

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, δεν βλέπω (από τις μέχρι τώρα προτάσεις τουλάχιστον) καλύτερο από το μονορούφι.

 

[Παρωνύμιος]

Πολύ χρήσιμα και πολύ διαφωτιστικά αυτά που γράφεις Χρυσηίδα και μάλιστα βάζεις μια άλλη διάσταση:


Ο όρος pageturner ταιριάζει πιο πολύ στον άνθρωπο-αναγνώστη παρά στο βιβλίο. Από τον άνθρωπο λοιπόν ο όρος πήγε στο βιβλίο, ωστόσο ο άνθρωπος δεν παύει να είναι ο ίδιος ένας pageturner καθώς διαβάζει. Αυτός είναι που turns τις pages.

Τώρα δεν μένει παρά να μελετήσουμε το κατά πόσο αυτός ο καλός βοηθός του πιανίστα μας, ή και ο ίδιος ο πιανίστας μας, που μπορεί ο πρώτος να είναι και μηχάνημα(!) που γυρνά τις σελίδες με μηχανικό τρόπο, διαβάζει τις σελίδες που γυρίζει, κι αν ναι, πόσο καλά και σε ποιο βάθος...

Από την άλλη, μια σελίδα παρτιτούρας μουσικής δεν θα γίνει ποτέ μια σελίδα βιβλίου. Γιατί όμως;

Ένα άλλο σημείο που αξίζει να προσέξουμε είναι η ταχύτητα (αργός/γρήγορος). Ο νέος όρος pageturner (για το βιβλίο πλέον) εμπεριέχει την ιδιότητα του "γρήγορος" ή είναι ιδέα μου; Νομίζω ότι η φράση "slow pageturner" είναι κάπως...

 

[Χρυσηίδα]

Παρωνύμιε, στο μυαλό το δικό μου δεν έχει να κάνει με την ταχύτητα, αλλά περισσότερο με την έννοια ότι οι σελίδες γυρίζουν κατά κάποιο (μαγικό) τρόπο μόνες τους. Στην περίπτωση του μουσικού, τις γυρίζει κάποιος άλλος, στην περίπτωση του αναγνώστη, ας πούμε μεταφορικά ότι τις γυρίζει η αγωνία ή ίσως ο αναγνώστης χωρίς να το καταλαβαίνει.

 

[Έλνεκ]

Υπάρχει και η γνωστή λέξη ευανάγνωστος...Βέβαια, η ακριβής ερμηνεία της είναι αυτός που διαβάζεται με ευκολία, αλλά το χρησιμοποιούμε συχνά, νομίζω, και για βιβλία που τελειώνουν μονορούφι..Εγώ τουλάχιστον, το χρησιμοποιώ και με αυτήν την έννοια και όχι μόνο με την κυριολεκτική της.

 

[Φαροφύλακας]

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, δεν βλέπω (από τις μέχρι τώρα προτάσεις τουλάχιστον) καλύτερο από το μονορούφι.

το μονορούφι, είναι, βέβαια, επίρρημα..

 

[Χρυσηίδα]

Ναι, αφού το είπαμε και στο παράδειγμα, διαβάζω ένα βιβλίο μονορούφι. Αφού έτσι μας αρέσει, τι να κάνουμε;

Εμένα τουλάχιστον μου φαίνεται αρκετό.

Spoiler

Στη διατριβή μου είχα ένα ολόκληρο κεφάλαιο για το cliffhanger, το οποίο είναι πλέον ένας καθεριωμένος όρος στη θεωρία λογοτεχνίας. Η παρότρυνση της καθηγήτριας ήταν να επινοήσω έναν ελληνικό όρο, αλλά όταν είδαμε πόσο γελοίο ήταν, ("με κομμένη την ανάσα", "στο χείλος του γκρεμού" ήταν κάποιες από τις προτάσεις μου) ή πόσο περιφραστικό ("αγωνιώδες κλείσιμο κεφαλαίου"), αποφασίσαμε να το εξηγήσουμε σε μια παραπομπή και να κρατήσουμε τον όρο ως έχει. Αφού το ξέρουμε όλοι, συνεννοούμαστε μια χαρά και καταλαβαινόμαστε. Γιατί να κάνουμε τα πράγματα τόσο πολύπλοκα;

 

[Φαροφύλακας]

μα ναι, απλά το ζητούμενο ήταν να δούμε εάν υπάρχει, ή και να δημιουργήσουμε, αντίστοιχη λέξη. Κατά τ' άλλα, όντως, περιφραστικά γίνεται να πούμε κάτι αντίστοιχο. Αυτό ισχύει για όλες τις λέξεις που δεν υπάρχουν σε μια γλώσσα, άλλωστε.

 

[Γλωσσολάγνος]

Ανήκω σ' αυτούς που τους φαίνεται γλωσσοδέτης το πεϊτζ-τέρνερ. Όχι συνολικά, αλλά γι' αυτό το ρημάδι το «τζ-τ» στη μέση της λέξης. Επομένως, αν δεν προτιμούσα μία περιφραστική απόδοση, ή μία εξελληνισμένη, θα φρόντιζα να το απλοποιήσω φωνητικά και να το προσαρμόσω στο κλιτικό σύστημα, ακόμα κι αν το τελικό αποτέλεσμα ακούγεται αστείο: πετζοτέρνι, πετζοτούρνος, κάτι τέτοιο τέλος πάντων. ))
Με ίδια ακριβώς ημισκωπτική διάθεση, σε φόρουμ περί μουσικής ορολογίας, είχα αντιπροτείνει τη λέξη μπλοκοφλέτα σε κάποιον που επέμενε να λέμε αυτό το μουσικό όργανο με τη γερμανική του ονομασία, μπλόκφλέτε (το πρώτο ε προφέρεται όπως το γαλλικό eu).

 

[Χρυσηίδα]

Απετζοτέρνι, πετζοτούρνος,

Καλά, να είμαι από μια μεριά και να μπεις σε καμιά Πολιτεία ή Πρωτοπορία και να ρωτήσεις έναν υπάλληλο, σοβαρός - σοβαρός:

"συγνώμη, έχετε ειδικό χώρο για τους πετζοτούρνους;"

Ξερός ο υπάλληλος...

 

[Αλίκη]

Με ίδια ακριβώς ημισκωπτική διάθεση, σε φόρουμ περί μουσικής ορολογίας, είχα αντιπροτείνει τη λέξη μπλοκοφλέτα σε κάποιον που επέμενε να λέμε αυτό το μουσικό όργανο με τη γερμανική του ονομασία, μπλόκφλέτε (το πρώτο ε προφέρεται όπως το γαλλικό eu).

Και γιατί να το πείτε μπλοκφλέτε και να μην το πείτε φλογέρα; (μερικές φορές συνειδητοποιώ πως υπάρχουν πολύ περισσότερα μουσικά όργανα από αυτά που ξέρω.. ευτυχώς αυτή δεν είναι μια από αυτές τις περιπτώσεις!!)

 

[Γλωσσολάγνος]

Καλά, να είμαι από μια μεριά και να μπεις σε καμιά Πολιτεία ή Πρωτοπορία και να ρωτήσεις έναν υπάλληλο, σοβαρός - σοβαρός:

"συγνώμη, έχετε ειδικό χώρο για τους πετζοτούρνους;"

:χαχαχα: Σκέφτομαι να το κάνω την Πρωταπριλιά

Και γιατί να το πείτε μπλοκφλέτε και να μην το πείτε φλογέρα; (μερικές φορές συνειδητοποιώ πως υπάρχουν πολύ περισσότερα μουσικά όργανα από αυτά που ξέρω.. ευτυχώς αυτή δεν είναι μια από αυτές τις περιπτώσεις!!)

Φλογέρα το λέμε καταχρηστικά, ενώ η λέξη σουραύλι θα ήταν ορθότερη. Εννοείται βέβαια ότι σχεδόν έχει καθιερωθεί ο όρος φλογέρα - ειδικά στην καθομιλουμένη. Αλλά η συζήτηση στο μουσικό φόρουμ γινόταν σε πλαίσιο ακαδημαϊκό, με έμφαση στην ιστορική ορθότητα, σε κατασκευαστικές λεπτομέρειες κ.λπ., και στόχος ήταν να βρούμε μία λέξη διαφορετική απ' τη φλογέρα και να δούμε αν θα μπορούσε να καθιερωθεί. Κάποιος είχε προτείνει αυτούσια τη γερμανική λέξη, όπως είπα, ενώ μια σημαντική μερίδα ήταν υπέρ μίας περιφραστικής ονομασίας, φλάουτο με ράμφος, που αποτελεί ακριβή μετάφραση της γαλλικής ονομασίας του οργάνου (γαλλιστί φλϋτ α μπέκ, αλλά δεν το γράφω στο γαλλικό αλφάβητο γιατί θα μου αλλάξει τα φώτα στο u με περισπωμένη και στο a με βαρεία).