Χειρούργος ή χειρουργός;

[Νικόλας Δε Κιντ]

Δεν μπόρεσα να βρω παλαιότερες αναρτήσεις σχετικά με το θέμα οπότε θα ανοίξω ένα μικρό νηματάκι!!

Με συναδέλφους είχαμε την διαφωνία για των τονισμό της λέξης χειρουργός!! Εγώ είμαι της άποψης πως και τα 2 πρέπει να είναι σωστά, αλλά κάποιοι εδώ λάτρεις της καθαρεύουσας μου είπαν πως το σωστό είναι χειρουργός λόγω ετυμολογίας....

 

[Φαροφύλακας]

Παλιότερα θυμάμαι να επικρατεί ο τύπος χειρούργος. Θυμάμαι (μάλλον κάπου στην δεκαετία του '80) να διαβάζω την επιστολή ενός γιατρού, σε κάποιο έντυπο, όπου έλεγε πως θα πρέπει να λέμε χειρουργός και πως η κατάληξη -ούργος συνηθίζεται σε κακόσημες λέξεις: κακούργος, πανούργος κτλ.

Το ίδιο πράγμα σημειώνει κι ο Μπαμπινιώτης στο λεξικό του:

Το σωστό είναι το οξύτονο χειρουργός (λ. αρχαία) αφού όλα τα σύνθετα σου -ουργός (,-ο-εργός) τονίζονται στη λήγουσα: δημιουργός, οπλουργός, ξυλουργός, μηχανουργός, πυροτεχνουργός, υπουργός, σιδηρουργός, μουσουργός, δραματουργός, θαυματουργός, λειτουργός, υφαντουργός, αυτουργός, στιχουργός κ.ά. Σε -ούργος (παροξύοταν) σχηματίστηκαν μόνο τα (κακόσημα) κακούργος και πανούργος και, κατ' αυτά, το νεότ. ραδιούργος. Άρα χειρουργός, και όχι χειρούργος. Ας σημειωθεί ότι η λ. χειρουργός, πρωτού φτάσει να σημαίνει "τον γιατρό που επεμβαίνει χειρουργικώς" (από τον 1ο αι. μΧ.) σήμαινε "τον εργαζόμενο με τα χέρια, χειρωνακτικά", τον τεχνίτη και τον καλλιτέχνη.​

Το βρίσκω λογικό αν και η γλώσσα, βέβαια, στρίβει δύσκολα αν μάθει από νωρίς κάπως μια λέξη. Έτσι, προσωπικά λέω χειρούργος, θεωρώντας σωστούς καί τους δύο τύπους.

 

[Αντέρωτας]

Το χειρούργος/χειρουργός προσωπικά το είχα αναφερει σε ενα παλιοτερο θεμα, "σωστο/λαθος μου ακουγονται το ιδιο". Οπως βλεπω στο λεξικο, ο ελληνιστικός τύπος ήταν χειρουργός (υποθέτω με διαφορετικό νοημα τοτε), αλλά εγινε χειρούργος ως αντιδάνειο απο τα λατινικά (ή, εικαζω, με επιρροή άλλων λέξεων όπως "κακούργος"). Οποτε και τα δυο σωστα.

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

Εγώ νομίζω πως δεν αλλάζει το νόημα της λέξης και βλέποντας και κάποιες παλιές ελληνικές ταινίες η συγκεκριμένη ειδικότητα αναφερόταν ως χειρούργος...

 

[Μπου Ραντλι]

Ρίχνοντας μία ματιά στις πηγές μου* βρήκα πως και τα δύο είναι σωστά, όμως το "χειρούργος" προορίζεται για προφορική χρήση, ενώ το "χειρουργός" είναι καλύτερα να το γράφουμε.....


*"Το Λέμε Σωστά; Το Γράφουμε Σωστά;" των Ίνας Αναγνωστοπούλου & Λίας Μπουσούνη - Γκέσουρα

 

[Φαροφύλακας]

Προσωπικά πιστεύω, Μπου, πως ο γραπτός με τον προφορικό λόγο πρέπει να έρχονται όλο και πιο κοντά κι όχι να απομακρύνονται ο ένας απ' τον άλλον.

 

[Διατσέντα]

Μα δεν έχουμε ούτε έναν χειρούργο-κακούργο-πανούργο/χειρουργό-αυτουργό-συνεργό στις γραμμές μας ν’ αποφανθεί εκ των έσω;;; Μεγάλο κενό μυρίζομαι...Ίσως θα πρέπει να γεμίσει με κάποιο τρόπο...Ίσως λέγω...

 

[Στράτης]

χοχο χο
το ίδιο λέγω κι εγώ. Συμφωνάω μόνο με τις κοπελάρες, ποτέ με οικοδεσπότες.

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

Μα δεν έχουμε ούτε έναν χειρούργο-κακούργο-πανούργο/χειρουργό-αυτουργό-συνεργό στις γραμμές μας ν’ αποφανθεί εκ των έσω;;; Μεγάλο κενό μυρίζομαι...Ίσως θα πρέπει να γεμίσει με κάποιο τρόπο...Ίσως λέγω...

Διατσέντα εγώ όσους φίλους γιατρούς έχω, πάντα μα πάντα διορθώνουν τον τονισμό της συγκεκριμένης λέξης και από χειρούργος το κάνουν χειρουργός... Δεν ξέρω... Κάτι πρέπει να τους ενοχλεί στον τονισμό της παραλήγουσας!!!

 

[Αστραιος]

Έχω και εγώ φίλο χειρουργό που αφρίζει όταν ακούει χειρούργος...Οπότε, αφού είναι και άμεσα θιγόμενος δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί του...

 

[Ιάλεμος]

Από το Λεξικό του Τριανταφυλλίδη Online:

χειρούργος ο θηλ. χειρούργος & χειρουργός ο θηλ. χειρουργός : γιατρός ειδικευμένος στη χειρουργική: Γενικός / πλαστικός ~. || ~ οδοντίατρος. [λόγ. αντδ. < ιταλ. chirurgo < υστλατ. chirurgus < ελνστ. χειρουργός (μετακ. τόνου κατά το λατ. τονισμό)· λόγ. < ελνστ. χειρουργός· λόγ. θηλ. χωρίς διάκρ. γένους]

Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. ιατρικής αμέλειας ή απαίτησης φακελακίου), θα μπορούσε κανείς να τον αποκαλέσει, συνειδητά πλέον, «χειρούργο» (κατά το "κακούργο").

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

Άραγε ο Λυκούργος, ο νομοθέτης της Σπάρτης, να ήταν σκάρτος χαρακτήρας λόγω κατάληξης και τονισμού;;;;;

 

[Κόρτο Μαλτέζε]

Ε μπορεί του Λυκούργου να μην του βγήκε το όνομα, του βγήκε όμως το μάτι

 

[Ατέρμων]

Χειρούργος ή χειρουργός,το θέμα είναι να κάνει τη δουλειά του σωστά οταν κρατάει το νυστέρι!

 

[Φαροφύλακας]

δεν θα έπιανα συζήτηση μαζί του για το θέμα την ώρα της επέμβασης..

 

[Ατέρμων]

Συμφωνώ,ειδικα αν ήμουν ο ασθενής!!

 

[Γιωργ Σταμ]

Μα δεν έχουμε ούτε έναν χειρούργο-κακούργο-πανούργο/χειρουργό-αυτουργό-συνεργό στις γραμμές μας ν’ αποφανθεί εκ των έσω;;; Μεγάλο κενό μυρίζομαι...Ίσως θα πρέπει να γεμίσει με κάποιο τρόπο...Ίσως λέγω...

Μέσα στο νοσοκομείο αποκαλείται ΠΑΝΤΑ και ΜΟΝΟ Χειρουργός! Πληροφορία εκ των έσω...


Μεγαλύτερο (κατ' εμέ) είναι το δίλημμα μεταξύ του Ορθοπεδικός (που ξέραμε από παλιά) και Ορθοπαιδικός (που τελευταία γράφουν πολλοί στις κάρτες τους...)

 

[Διατσέντα]

Καλημέρα “εκ των έσω" Γιώργο Σταμ., καλώς ήλθατε σ’ αυτή την αλλόκοτη παρέα που και για βιβλία νοιάζεται αλλά και γι’ άλλα πολλά...
οrthopaedic or orthopedic surgeon both I’ve seen dear friend...τρομερό δίλημμα...και στις ξένες γλώσσες τους συμπαρασύρουμε με την ασάφειά μας...κάποιος να θέσει τη ρίζα και σ’ αυτό ίσως...ίσως εσείς αγαπητέ φίλε "εκ των έσω"...

να ευχηθώ με τις δημοσιεύσεις σας να ανεβείτε στα ανώτατα αξιώματα εδώ στην κοινότητά μας την αξιοκρατική...("Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου φθόγγου", ας πούμε...καλημέρα Φαροφύλακα! )) )

 

[Γιωργ Σταμ]

Ευχαριστώ για τις ευχές!!!

Orthopaedic/paediatric etc το γράφουν οι Άγγλοι ενώ orthopedic/pediatric οι Αμερικανοί, οπότε εκεί το πρόβλημα λύνεται και το προσαρμόζεις ανάλογα αν το γράφεις σε Λονδρέζους ή Γιάνκηδες...

 

[Ίζι]

Μέσα στο νοσοκομείο αποκαλείται ΠΑΝΤΑ και ΜΟΝΟ Χειρουργός! Πληροφορία εκ των έσω...

Επίσης, οι γιατροί επιμένουν να λένε τον εμετό "έμετο", που σ' εμένα τουλάχιστον ακούγεται πολύ παράξενο.