Είδα πως η τελευταία δημοσίευση για το νήμα αυτό ήταν πριν ενάμιση μήνα. Έτσι, ελπίζω να μην έχω αργήσει και πολύ να στριμωχτώ κι εγώ στην κουβέντα, μια κουβέντα που την διάβασα όλη και, έχοντας ακριβώς ενάμιση(!!!) μήνα που ξεκίνησα να διαβάζω Λάβκραφτ, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την “περιπέτειά” μου.
Πάνε δώδεκα και πλέον χρόνια που είχα γνωρίσει έναν φίλο στη Βέροια, ο οποίος ουσιαστικά με έβαλε σε έναν καινούργιο κόσμο, στη φανταστική λογοτεχνία. Μανιώδης αναγνώστης του Ρόμπερτ Χάουαρντ και του Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ. Τον θυμάμαι πόσο ήθελε να μοιραστεί μαζί μου αυτά που έζησε διαβάζοντας Λάβκραφτ. Ίσως όμως επειδή δεν είχε έρθει η στιγμή να ασχοληθώ, άφησα εντελώς την ιδέα να διαβάσω Λάβκραφτ. Φέτος την άνοιξη, σε μια έκρηξη βιβλιομανίας(!) που με πιάνει συχνά, μαζί με κάποια άλλα βιβλία αποφάσισα να αγοράσω όλα τα διηγήματα και τις νουβέλες του Λάβκραφτ (επιτρέψτε μου τον όρο νουβέλες, γιατί τον αναφέρω σκεπτόμενος πως το μεγαλύτερό του έργο είναι κάτι παραπάνω από 150 σελίδες). Ένιωθα πάρα πολύ καλά γι' αυτό, επειδή ήταν σαν να εκπλήρωνα μια εσωτερική υπόσχεση, μια υπόσχεση περίεργης προέλευσης, ίσως ζηλεύοντας εκείνη την απίστευτη γοητεία που είχε ασκήσει σ' αυτόν ο Λάβκραφτ, ίσως για να γίνω μέτοχος σ' αυτό που του άρεσε τόσο πολύ. Φυσικά, τώρα πια είμαι λάτρης του φανταστικού και, ούτως ή άλλως κάποια στιγμή θα τον διάβαζα.
Πριν ξεκινήσω το διάβασμα, στις αρχές του Ιούνη, είχα ψάξει και βρήκα πολλά απ' όσα έχουν ειπωθεί για τον συγγραφέα, για τις ελληνικές εκδόσεις, για την αντιπαραβολή του (ας το πω έτσι..) με τον Πόε και με άλλους συγγραφείς, για την τοποθέτησή του στο πάνθεον του φανταστικού και της λογοτεχνίας τρόμου, αλλά όλα όσα έμαθα δεν ήταν τελικά όλα όσα έπρεπε να ξέρω πριν αγοράσω τα άπαντα: εξαιτίας του ότι δεν ήξερα πως στην Ελλάδα δεν έχουν ποτέ εκδοθεί, τελικά, όλα του τα έργα.
Αυτό το κατάλαβα ή μάλλον το ανακάλυψα, αφού είχα αγοράσει όσα νόμισα πως είχε γράψει. Μάλιστα, βρήκα από μια σελίδα των αρχείων του Λάβκραφτ, ότι μου έλλειπαν είκοσι τρία προσωπικά του έργα (εξαιρώντας φυσικά τις συνεργασίες), ευτυχώς βέβαια όχι και τόσο μεγάλα σε έκταση, αριθμός όμως αρκετά μεγάλος αν σκεφτούμε πως τα προσωπικά έργα του είναι 71. Κι αν σ' αυτά τα έργα που έλλειπαν κρυβόταν ένας μέρος της μαγείας του; Κι αν έστω ένα από αυτά ήταν τόσο σπουδαίο, όσο και άλλα που έχουν εκδοθεί; Όπως και να είχε, έπρεπε να εκπληρώσω την υπόσχεσή μου, χάριν ίσως και της ικανοποίησης της ματαιοδοξίας μου (χαχα), όποτε έπρεπε να βρεθεί μια λύση. Βρήκα στη σελίδα των αρχείων του Λάβκραφτ όλα του τα έργα στην πρωτότυπη μορφή τους, οπότε η πηγή υπήρχε. Όπως επίσης, υπήρχε έτσι και η δυνατότητα να αντιπαραβάλω το ελληνικό κείμενο με το αγγλικό, ώστε να είμαι ικανοποιημένος με την πολυπόθητη γνωριμία μου με τον Λάβκραφτ. Μετά από σχετικές ήδη αναρτημένες συμβουλές από το ίντερνετ, που έλεγαν κάποιοι με ποιο διήγημα να ξεκινήσεις, ποια είναι τα σπουδαία κτλ, αποφάσισα να κάνω κάτι ιδιαίτερο, σε αντίθεση ίσως με όλες αυτές τις συμβουλές: ξεκίνησα να διαβάσω τις ιστορίες του με τη σειρά που τις έγραψε. Και σε κάθε διήγημα που έλλειπε, σταματούσα για να γράψω εγώ τη μετάφραση, έτσι ώστε να αποκτήσω τα άπαντά του. Ταυτόχρονα, παρακολουθούσα και τη συγγραφική εξέλιξη του Λάβκραφτ, διαβάζοντάς τα χρονολογικά. Λίγο αργότερα ανακάλυψα επίσης, πως ακόμα και οι συνεργασίες του θεωρούνται δικά του έργα, με λογοτεχνικό έλεγχο από ακαδημίες, και μάλλον έτσι είναι γιατί σε πάρα πολλές από αυτές το επιπλέον όνομα πλην του ιδίου, ήταν ουσιαστικά αφιέρωση και όχι υπογραφή.
Με εξαίρεση ελάχιστα τρισέλιδα ή τετρασέλιδα διηγήματα (όπως το History of the Necronomicon, 1927 ή το The Book, 1933), δεν έχω διαβάσει πλέον μόνο δέκα, τα μεγαλύτερα σε έκταση, τελευταία της ζωής του και, καθώς λέγεται, τα σπουδαιότερα του (1. The Call of Cthulhu, 2. The Dream Quest of Unknown Kadath, 3. The Case of Charles Dexter Ward, 4. The Colour Out of Space, 5. The Dunwich Horror, 6. The Whisperer in Darkness, 7. At the Mountains of Madness, 8. The Shadow Over Innsmouth, 9. Dreams in the Witch-House, 10. The Shadow Out of Time). Θα έλεγε κάποιος, πως ακόμα είναι σαν να μην έχω διαβάσει τίποτα, από τη στιγμή που αυτά τα δέκα είναι από τα πιο γνωστά του και μάλιστα τα μισά και παραπάνω από αυτά θεωρούνται καλύτερα απ' όλα. Για μένα αυτό σημαίνει απλά πως η μαγεία συνεχίζεται, και θα συνεχιστεί με μεγαλύτερη ένταση, πέραν αυτής που ήδη ο Λάβκραφτ μου έχει δημιουργήσει. Και, πιστέψε με, παρόλα αυτά, έχω ήδη διαβάσει αρκετά για να γράψω κι εγώ τη γνώμη μου για τον Λάβκραφτ.
Αρχικά θα ήθελα να επισημάνω την άποψή μου για τους συγγραφείς και όχι μόνο, αλλά για όλους αυτούς τους ανθρώπους που η ιστορία ή τα έργα τους σε όλους τους τομείς της ζωής έχουν δείξει πως είναι σπουδαίοι. Είναι κακό να υπάρχουν διαξιφισμοί για ένα ζήτημα που είναι καθαρά θέμα αρεσκείας. Διάβασα αυτό το νήμα και είδα πως είναι πολύ αυτοί που, ίσως από πάθος ή από αληθινή αγάπη, μιλούν για συγγραφείς κάνοντάς τους σχεδόν θεούς. Υπάρχει η τάση σε όλους μας να θεοποιούμε τις προσωπικότητες που μας συγκινούν ή πόσο μάλλον που μας κάνουν να νιώθουμε μέσα μας την έννοια της λατρείας. Είναι πολύ δικαιολογημένο, δεδομένου ότι δεν μπορούμε να φανταστούμε πώς μπορεί να νιώθει κάποιος, ένα ίνδαλμα, για τον οποίο συγκεντρώνονται αναρίθμητα πλήθη έξω από το σπίτι του, κλαίνε, πάσχουν μέσα στην καρδιά τους και περιμένουν έστω μια μικρή σε διάρκεια εμφάνισή του στο μπαλκόνι του, κι αυτό μόνο απλά για να τον δουν. Είναι μια λατρεία, μια εκδήλωση πάθους, μια θεοποίηση. Γι' αυτές τις εκδηλώσεις οφείλουμε να παραμένουμε σεβάσμιοι, να τις παρακολουθούμε με σκεπτικισμό και με προσοχή, γιατί δεν έχουμε ιδέα πως μπορεί να νιώθει ένας θεός που βασιλεύει πάνω στη γη, ανάμεσά μας.
Η δική μου όμως άποψη γι' αυτούς, είναι μακριά από τους λάτρεις τους. Σέβομαι την αγάπη κάποιου και με συγκινεί πολύ βαθιά, μα σε καμία περίπτωση δε θα θεοποιήσω τον Λάβκραφτ, ούτε θα τον λατρέψω. Θα κάνω όμως το δικό μου, προσωπικό ταξίδι, στη μαγεία που μου προσφέρει.
Πολλά έργα ξεχωρίζουν από τη λογοτεχνική τους δεινότητα, σε σημεία όμως όπως η έννοια πλοκή ή υπόβαθρο, είναι κούφια. Δεν εξετάζω τον Λάβκραφτ μόνο λογοτεχνικά, αλλά και βάσει όλων τον συστατικών που γεννούν τη μαγεία του έργου. Σε πολλά διηγήματα στερείται πολλών συστατικών, το παραδέχομαι. Όμως βρήκα μια λεπτή ουσία στις ιστορίες του, μια εξαιρετική μαγική λεπτότητα μέσα στην ατμόσφαιρα αδιανόητου τρόμου ή μυστηριακής εξέλιξης. Τι στο διάολο γίνεται εδώ;;; Πού το παέι;;; Αληθινά, τι παράξενη ιστορία αυτή! Αυτές είναι οι κλασικές αντιδράσεις μου σε πολλές ιστορίες που ενδεικτικά αναφέρω λίγες, Dagon, Memory, The Temlpe, Nyarlathotep, The Nameless City, The Music of Erich Zann, The Rats in the Walls, The Horror at Red Hook, Ibid, The Thing on the Doorstep. Με το Dagon και το Memory, μέσα σε ελάχιστες σελίδες σε πηγαίνει κάπου αλλού, σου μεταδίδει την απόλυτη νύχτα ή τον απέραντο φόβο να είσαι μόνος στο πουθενά. Απόλυτα μυστηριακή ατμόσφαιρα στο The Temlpe, τρομερή σύλληψη το Nyarlathotep, μα απ' τις καλύτερες που διάβασα μέχρι στιγμής είναι το The Rats in the Walls. Εκεί, για πρώτη φορά το 1923, ο Λάβκραφτ αγγίζει την απόλυτη σύνθεση των συστατικών που αποτελούν τη μαγεία, που ονομάζουμε πλοκή, μυστήριο, αλλόκοσμο, προϊστορία που φτάνει στο σήμερα, και φυσικά αληθινός τρόμος, που σε κάνει να κοιτάξεις πάνω από τον αριστερό σου ώμο (From Beyond, 1920). Στις ιδέες του Λάβκραφτ πραγματικά βρήκα πολλές από τις ιδέες που μετέπειτα χρησιμοποίησε ο κινηματογράφος του φανταστικού, πράγμα που σημαίνει πως η επιρροή του είναι τεράστια, ακόμα και σε περιοχές που δε γνωρίζουμε ακόμα...
Θα συνεχίσω να αναφέρω σ' αυτό το νήμα οτιδήποτε μου αρέσει από τον Λάβκραφτ, όσο θα διαβάζω σίγουρα θα υπάρξουν πολλά που θα σκέφτομαι να τα μοιραστώ με όλους. Θα θελα για κάποια συγκεκριμένα διηγήματα να κάνω ιδιαίτερη αναφορά κάποια στιγμή. Τώρα ήθελα μόνο να κάνω μια εισαγωγή για το πώς τον εισέπραξα και το πόσο πολύ εκτίμησα το έργο του και.. γιατί όχι; Μακάρι στο μέλλον να βρεθεί ένας άλλος, που θα μ' αρέσει ακόμα πιο πολύ και από τον πήχη του Λάβκραφτ να απογειωθώ στον επόμενο. Εξάλλου, διαφορετικά, δε νομίζεται πως θα ήταν ανιαρό το διάβασμα;
Υ.Γ.: "Τα ξωτικά γελούν με τους θεούς" (The Silmarillion, J. R. R. Tolkien)