Το φως στον Παπαδιαμάντη
Κάποια σχετικά αποσπάσματα από τον Παπαδιαμάντη, που βρήκα με μια πρόχειρη αναζήτηση:
Άνθος του γιαλού
Επί πολλάς νύκτας κατά συνέχειαν έβλεπεν ο Μάνος του Κορωνιού, εκεί που έδενε την βάρκαν του κάθε βράδυ, ανοικτά στο πέλαγος, έν μελαγχολικόν φως - κανδήλι, φανόν, λαμπάδα ή άστρον πεσμένον - να τρεμοφέγγει εκεί μακράν, εις το βάθος της μελανωμένης εικόνος, επιπολής εις το κύμα, και να στέκει επί ώρας, φαινόμενον ως να έπλεε, και μένον ακίνητον.
Στο Χριστό στο κάστρο
Έλαμψε δε τότε ο ναός όλος, και ήστραψεν απάνω εις τον θόλον ο Παντοκράτωρ με την μεγάλην και επιβλητικήν μορφήν, και ηκτινοβόλησε το επίχρυσον και λεπτουργημένον με μυρίας γλυφάς τέμπλον, με τας περικαλλείς της αρίστης βυζαντινής τέχνης εικόνας του...
Έρως - ήρως
Ανοικτά ήσαν τα παράθυρα, αι ύαλοι κλεισμέναι, φως μέγα έφεγγεν εις τας υάλους. Και έβλεπες συχνά εις το φως εκείνο σκιάς κινούμενας, φέγγουσας εικόνας πρόσωπα και ινδάλματα. Ο μικρός ναύτης εκύτταζεν απλήστως...
Το Καμίνι
Δεν γράφω εδώ δια το καμίνι, όπου λάμπει κοκκίνην λάμψην την νύκτα, επάνω εις το πλάγι του βουνού, όπου αντίκρυ στο χωρίον, [...] και οι άνθρωποι όλοι κατεκοιμήθησαν και η αμυδρά γλυκεία αναλαμπή των κανδηλίων, οπού φέγγουν εμπρός εις τα παλαιά εικονίσματα των αμαυρών μελαγχολικών Αγίων, εξέρχεται από τους μικρούς φεγγίτας, και εσύ επλάγιασες σιμά εις την αγκάλην...
Λαμπριάτικος ψάλτης
Ταχέως έκλινεν η μέρα και ο ήλιος έδυσεν εις μίαν ράχιν του Πηλίου, αντίκρυ, αφού επί πέντε λεπτά της ώρας είχεν μείνει στεφανωμένος με κυάνεια και περιπόρφυρα χρυσαυγή νέφη, αντιλαμβάνων ο ίδιος όσην απέδιδε δόξα και λάμψιν, και επί δέκα λεπτά ακόμη, αφού εβασίλευσεν, αι ακτίνες της στέψεως του έμειναν χρυσοφαείς, πορφυρίζουσαι, κυανίζουσαι, βάπτουσαι το βουνόν με ιώδες χρώμα.
Η φόνισσα
Ο μικρός λύχνος, κρεμαστός ετρεμόσβυνε κάτω του φατνώματος της εστίας. Έρριπτε σκιάν αντί φωτός, εις τα ολίγα πενιχρά έπιπλα, τα οποία εφαίνοντο καθαριώτερα και κοσμιώτερα την νύκτα.
Οι μάγισσες
Ίλεως, ίλεως γενού αυταίς καλή Εκάτη! Ίλεως την νύκτα ταύτην∙ αλλ΄ εν τη ημέρα της Κρίσεως;