"Συρταρωτό μυθιστόρημα"-Το χειρόγραφο της Σαραγόσα-Γιάν Ποτότσκι

[Λευτέρης Λ]

Πρόκειται για μια τεχνική της οποίας το κύριο χαρακτηριστικό είναι η παράθεση ιστοριών μέσα στις ιστορίες με τη συνοδεία χρονικών αλμάτων απο το παρόν στο παρελθόν και το αντίστροφο. Ο συγγραφέας ακροβατεί συνεχώς στο όριο της συνέπειας, καθώς υποχρεώνεται εκ των πραγμάτων να κινείται μεταξύ διαφορετικών μύθων που εξελίσονται σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Το έργο του Γιάν Ποτότσκι αποτελεί την επιτομή της πολύ ιδιαίτερης αυτής αφηγηματικής τεχνικής, καθώς εξωθεί στα άκρα το κύριο χαρακτηριστικό της. Οι χαρακτήρες του βιβλίου προωθούν τη μυθοπλασία όχι με τις πράξεις τους, αλλά μετετρέπονται κυριολεκτικά σε συγγραφείς του βιβλίου σε μια ταχεία αλληλοδιαδοχή, μια "σκυταλοδρομία" συγγραφής του βιβλίου μέσα στο ίδιο το βιβλίο. Παρόν και παρελθόν συμπλέκονται με τρόπο πολλές φορές σχεδόν εξωφρενικό στη συνέπειά τους, καθώς οι διαδοχικές ιστορίες με τις οποίες βομβαρδίζεται ο αναγνώστης συνδέονται μέσα απο την κοινή μοίρα ηρώων που πρωταγωνιστούν σε διαφορετικές μεν ιστορίες, αλλά με έναν αξιοθαύμαστο τρόπο οι δρόμοι τους πολλές φορές τέμνονται και αλληλοσυμπληρώνονται.
Τα παραπάνω δεν πλησιάζουν ούτε στο ελάχιστο την αναγνωστική εμπειρία που επιφυλάσσει το μυθιστόρημα. Πρόκειται για ένα ουσιαστικά τερατώδες στη σύλληψή του εγχείρημα το οποίο τρομάζει και μπερδεύει τον αναγνώστη, καθώς τον πετάει στη κυριολεξία μέσα σ΄έναν καλειδοσκοπικό στρόβιλο απο αλληλοδιάδοχες ιστορίες με δεκάδες χαρακτήρες που διηγούνται, διηγούνται, διηγούνται...όχι όμως απλά για να παραθέσουν ιστορίες μέσα στις ιστορίες, αλλα - το δυσκολότερο και εκπληκτικότερο- να τις συνθέσουν σε μια ενιαία...

μερικές πληροφορίες για το έργο και εδω

 

[Μπελάνο]

Τι μου θύμισες! Το είχα διαβάσει το 1997 ή το 1998, όταν πήγαινα γυμνάσιο ακόμα. Ενα πραγματικό αριστούργημα, πιθανότατα απο τα πιο φιλόδοξα εγχειρήματα στην ιστορία των γραμμάτων.

 

[Στιβ]

Μόλις σήμερα υπέπεσε στην αντίληψη μου αυτό το νήμα, το οποίο αναφέρεται στον πελώριο αυτό Πολωνό. Το εν λόγω έργο είναι βέβαια ο ορισμός του συρταρωτού μυθιστορήματος, αλλά νομίζω πως στην κατηγορία αυτή μπορούμε κάλλιστα να εντάξουμε και το "Αν μια νύχτα του χειμώνα ένας ταξιδιώτης..." του Ίταλο Καλβίνο και κυρίως το αριστουργηματικό μέσα στους δαιδάλους του "Γαλάζια άνθη" του Ρεημόν Κενώ. Αξίζει να τα αναζητήσει κανείς.