Συνανάγνωση: "Μάκβεθ" Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (William Shakespeare)

[Αντέρωτας]

Κατα τη γνωμη μου ειναι ξεκαθαρα γυναικες μαγισσες. Μπορει το witch ενιοτε να αναφερεται και σε αντρα μαγο, αλλα αναφερονται και σαν Weird Sisters και υπηρετουν τη θεα Εκατη.

Νομιζω ομως οτι τα απροσδιοριστα χαρακτηριστικα τους οφειλονται στη μεγαλη ηλικια, την ασχημια τους ή/και την υπερφυσικη τους υποσταση

 

[Έλεν]

Καλημέρα,
Εγώ μόλις τελείωσα την Τρίτη Πράξη, και δεν έχω και πολλά να προσθέσω σε αυτά που έχουν ήδη προαναφερθεί.
Ο Μάκβεθ αρχίζει μάλλον να τρελαίνεται από το βάρος των πράξεων του. Βλέπει το φάντασμα του Μπάνκο να κάθεται στη θέση του στο τραπέζι. Βέβαια, όπως ο ίδιος λέει, αν κατάφερναν οι δολοφόνοι που επιστράτευσε να σκοτώσουν και τον Φλιν (μαζί με τον πατέρα του τον Μπάνκο) στην ενέδρα, θα ήταν πιο ήσυχος. Τώρα όμως με τον Φλιν να ζει -συν του γεγονότος ότι υπάρχει και η προφητεία που λέει ότι τα παιδιά του Μπάνκο θα γίνουν βασιλιάδες- ο Μάκβεθ είναι ανήσυχος και φοβάται,

{...} «φυλακισμένος μες τις άθλιες μου υποψίες
και τους αιώνιους φόβους... {...}

Επίσης μου κάνει η εντύπωση που η Εκάτη θύμωσε με τις τρεις μάγισσες όχι μόνο γιατί συνάντησαν μόνες τους τον Μάκβεθ, αλλά και γιατί ο Μάκβεθ είναι:

{...} «ενός κακού, στριμμένου, καυχησιάρη,
που, όπως όλοι, κι αυτός σας αγαπάει
μόνο για τους σκοπούς που κυνηγάει,
κι όχι για σας!» {...}

Και τέλος, αν κατάλαβα καλά ούτε οι υπήκοοι του συμπαθούν τον Μάκβεθ γιατί φέρεται σαν τύραννος ή αυτό αφήνει να νοείται ο Λέννοξ:

{...} « ώστε να ‘ρθει γρήγορα
πάλι η ευτυχία στη χώρα μας, που ένα κατάρατο
χέρι την τυρρανά.» {...}

 

[Λήδα]

Η δολοφονία του Duncan δεν μετέτρεψε απλά τον Μακβέθ από γενναίο πολεμιστή σε δολοφόνο. Οι συνέπειες ήταν βαθύτερες. Υπάρχει ο υπερήφανος και τίμιος Μακβέθ - του πριν - που διστάζει να σκοτώσει και ο Μακβέθ – του μετά - που πρόδωσε και σκότωσε. Το αποτέλεσμα είναι ένας ψυχολογικός αυτοτραυματισμός, ο Μακμβέθ είναι ένας ακρωτηριασμένος άνθρωπος, ενας κακοποιός που αξίζει την καταδική μας, αλλά ταυτόχρονα και θύμα της ιδεχθούς πράξης του.

Ο Μακβέθ δεν εχει ψευδαισθήσεις, ξέρει ότι ποτέ ξανά δεν θα νιώσει γαλήνη. Ποτέ πιά δεν θα νιώσει ασφαλής, και αυτό τον κάνει παρανοικό. Οι πρώην φίλοι και συμπολεμιστές, έχουν γίνει εχθροί του. Νιώθει να απειλείται από παντού. Αλλά δεν σκοτώνει πια ο ίδιος. Τώρα προσλαμβάνει δολοφόνους να σκοτώσουν. Με αυτόν τον τρόπο απομακρύνεται ψυχολογικά από τα θύματά του, τα κίνητρα των φόνων γίνονται περισσότερο πολιτικά παρά προσωπικά. Και με αυτό τον τρόπο μεταμορφώνεται σε έναν εκληματία δικτάτορα, δεν είναι παρά ένας μικρός Στάλιν.

H κρατική τρομοκρατία στη Σκωτία, όπως και στη σταλινική Ρωσία, εχει ξεφύγει πλεον από κάθε έλεγχο, είναι αδιάκριτη και τυχαία, υποκινούμενη αποκλειστικά από την ανασφάλεια και τον παρανοικό φόβο του τυράννου, ο οποίος έχει κόψει κάθε προηγούμενο φιλικό και κοινωνικό δεσμό και εχει αποξενωθεί εντελώς από τους ανθρώπους στην επικρατεία του.

Κάθε φορά που διαβαζω το κείμενο προβληματίζομαι με την συμπεριφορά του Macduff, που το σκάει στην Αγγλία παρατώντας την οικογενειά του. Είναι αδιαφορία, δειλία, φόβος ή απλά δεν πίστευε ότι ο Macbeth θα τον τιμωρούσε σκοτώνοντας την οικογενειά του. Σε κάθε περίπτωση, η γυναίκα του αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την μοίρα των γυναικών και των παιδιών σε περιόδους πολέμου.

Τελειώνω με τα σοφά λόγια του ηλικιωμένου ανδρα στην δεύτερη πράξη.
“God’s blessing with you, and with those who make good of bad, and friends of foes.”

 

[Λήδα]

Υ.Γ Είδα που αναφέρετε παραπάνω οτι στο κείμενο δεν φανερώνεται το φύλο των μαγισσών. Διαβάζω από εκδόσεις κάκτος μετάφραση Γιώργος Χειμωνάς και αναφέρει ότι είναι γυναίκες. Είναι λάθος; στο αγγλικό τι λέει;

Τo αγγλικό, πρωτοτυπο κείμενο έχει τον Μπάνκο να λέει “You should be women, and yet your beards forbid me to interpret," και "That look not like th' inhabitants o' th' Earth’). Δεν μοιαζουν δηλαδή με τους κατοίκους της Γης. Το φύλλο τους στον Σαιξπηρ είναι εσκεμμένα αδιευκρίνιστο, αλλά με τα χρόνια και τους αιώνες εχει ερμηνευτεί με πολλούς και διαφόρους τρόπους.

Στο δοκίμιο του «Η ψευδής είσοδος των μαγισσών στον Μακβεθ» υποστηρίζει ότι οι μάγισσες δεν μπαίνουν στην σκηνή αλλά ως μοίρες προϋπάρχουν.

Στο πρωτότυπο κείμενο κείμενο οι μάγισσες εξαφανιζονται. Εχω διαβάσει κι εγω τον παραλληλισμό με τις μοίρες, αλλά δεν συμφωνώ με αυτή την ερμηνεία. Ο Σαίξπηρ στην πρώτη πράξη λέει ότι ότι μπορούν να ελέγχουν τους ανέμους, να δημιουργουν καταιγίδες και να πλέουν σε κόσκινα. Είναι επίσης εκδικητικά. όντα Η πρώτη μάγισσα ορκίζεται να κάνει τον ναύτη να υποφέρει επειδή η γυναίκα του δεν υποκύπτει στις αδηφάγες απαιτήσεις του., οποιες κι αν ειναι αυτές. Ισως να αξίζει να τιμωρηθεί, αλλά να ‘dry as hay’ (1.3.18) και να μην μπορεί πλεον να κοιμηθεί, μου φαίνεται υπερβολικά σκληρό.

 

[Έλεν]

Καλημέρα και καλή Σαρακοστή!

Τελείωσα και την Τέταρτη Πράξη όπου ο Μάκβεθ πάει να ζητήσει διευκρινήσεις από τις Μάγισσες για την αρχική τους προφητεία. Δεν ξέρω αν τον ικανοποίησαν με αυτά που του είπαν και του έδειξαν, σίγουρα πάντως ο Μάκβεθ δεν ηρέμησε όπως μάλλον ήλπίζε.

Στη συνέχεια μεταφερόμαστε στο σπίτι του Μακντόφ. Ο ίδιος έχει φύγει για να συναντήσει τον γιο του Ντόνκαν -τον Μάλκομ- στην Αγγλία όπου έχει καταφύγει μετά τη δολοφονία του πατέρα του. Και είμαστε μάρτυρες στην προσπάθεια που κάνει για να τον πείσει να διεκδικήσει πίσω το θρόνο που του ανήκει. Ο Μάλκομ τον τεστάρει πρώτα για να εξακριβώσει τις προθέσεις του, και να σιγουρευτεί ότι δεν συμμετέχει σε κάποιο σχέδιο του Μάκβεθ.

Μου άρεσε πάρα πολύ η σκηνή με τις μάγισσες. Στη δική μου έκδοση όταν περιγράφουν τα υλικά που χρησιμοποιούν το κείμενο έχει ομοιοκαταληξία σαν μικρό ποιηματάκι με περίεργα υλικά, όπως φιδιού ξίγκι, μούμια στρίγγλας και η ράχη από αχόρταγο σαλάχι (μετάφραση Καρθαίου, σ.90-91).

Επίσης κάτι άλλο που μου έκανε εντύπωση είναι το εξής: Όταν πρωτοσυναντά ο Ρος τον Μάλκομ και τον Μακντόφ, ο Μακντόφ τον ρωτάει για την οικογένειά του (μτφ Καρθαίου, σ. 111):

{...} "ΜΑΚΝΤ. Και τι κάνει η γυναίκα μου;
ΡΟΣ Μα, καλά.
ΜΑΚΝΤ. Τα παιδιά μου;
ΡΟΣ Κι εκείνα καλά.
ΜΑΚΝΤ. Δεν έχει ο τύραννος ταράξει την ειρήνη τους;
ΡΟΣ Όχι, ήταν σε ειρήνη όταν τους άφησα." {...}

Στη συνέχεια αφού συζητάνε για τα σχέδια τους και για την επίθεση που ετοιμάζεται, ο Ρος λέει στον Μακντόφ ότι ο Μάκβεθ έστειλε δολοφόνους και ότι η οικογένεια του δε ζει πια. Το κρατούσε για να του το πει αργότερα για να μη θολώσει την κρίση του;
Σίγουρα το έμαθε αφότου έφυγε από το κάστρο των Μακντόφ, αφού οι δολοφόνοι ήρθαν μετά από αυτόν. Πέρασε κάποια ώρα και δόθηκε κάποιο μήνυμα στο Ρος;

​

ΥΓ. 1. Σε προηγούμενη ανάρτησή μου είχα ρωτήσει για την παροιμία με τη γάτα που αναφέρεται στο έργο. Δεν είχα κοιτάξει στο τέλος του βιβλίου για σημειώσεις (συνήθως δηλαδή δεν κοιτάω στο τέλος μήπως και δω κανένα σπόιλερ), αλλά εχθές βρήκα ότι έχει και σημειώσεις!
Οπότε ο ίδιος ο μεταφραστής μας ενημερώνει για αυτό και παραθέτω τα λόγια του (μτφ Καρθαίου, σημειώσεις, σ.138):
"Η παροιμία που εννοεί ο ποιητής είναι, για να την πούμε σε στίχο, πως τα "ψάρια η γάτα ορέγεται, μα το νερό φοβάται" ".

ΥΓ. 2. Επίσης δίνει και μια εξήγηση γιατί έγινε ο Μάκβεθ βασιλιάς στη θέση του βασιλιά, αφού οι γιοι -διάδοχοι του θρόνου- έφυγαν επειδή φοβήθηκαν για τη ζωή τους. Αναφέρει λοιπόν και παραθέτω τα λόγια του (μτφ Καρθαίου, σημειώσεις, σ. 139): " Ο βασιλιάς ο Μάλκομ, που βασίλεψε πριν από τον Ντόνκαν, είχε δύο θυγατέρες. Η μια απ' αυτές ήταν μητέρα του Ντόνκαν και η δεύτερη του Μακβεθ. Έτσι ο κοντινότερος συγγενής του Ντόνκαν, ύστερα από τους δύο γιους του, ήταν ο Μάκβεθ."

 

[Ιαβερης]

Δυστυχώς έπεσε πάρα πολλή δουλειά την τελευταία εβδομάδα και δεν κατάφερα να διαβάσω τίποτα, ελπίζω να σας προλάβω το σαββατοκύριακο.

 

[Βασίλισσα]

Καλημέρα σας και καλό ΣαββατοΚύριακο!!

3η και τελευταία ενότητα.

Η Γυναίκα του Μάκβεθ τρελάθηκε και εν τέλη πέθανε. Τα οράματα και το υποσυνείδητο του Μάκβεθ δεν τον άφηναν σε ησυχία.
Ο γιός του Βασιλιά ο Μάλκολμ συνομώτησε με την Αγγλία, στρατηγούς και ευγενείς και αποφάσισε να πάρει πίσω την Βασιλεία που δικαιωματικά του ανήκει.

Ο Μάκβεθ πέθανε. Τον θάνατο αυτόν δεν τον γέννησε γυναίκα.

Spoiler

Οι μοίρες είχαν πεί στον Μάκβεθ οτι θα πεθάνει αλλά αυτόν τον Θάνατο γυναίκα δεν τον γέννησε. Έτσι και έγινε. Ο Μακντόφφ σκότωσε τον Μακβέθ καθώς δεν τον γέννησε η μητέρα του με φυσικό τοκετό αλλά με καισαρική.

***Για ένα στέμμα χύθηκε τόσο αίμα, τόσο ψέμμα. Ο Μάκβεθ πίστεψε τις μάγισσες- μοίρες όπως σήμερα που πιστεύουν κάποιοι τις χαρτορίχτρες. Αναρωτιέμαι, αν δεν είχε επέμβει στην μοίρα του... τι θα γινόταν; θα εξελισσόταν το ίδιο η ιστορία; ωστόσο οι ίδιες οι μοίρες του προφήτεψαν οτι στο τέλος θα πεθάνει με έναν θάνατο που γυναίκα δεν το γέννησε. Άρα ήταν προκαθορισμένη η ιστορία από τον Σαίξπηρ εξαρχής.***

Υ.γ Παιδιά πραγματικά το χάρηκα πολύ. Βοήθησε αρκετά οτι δεν ήταν μεγάλο σε όγκο το βιβλίο και μοιράστηκε σωστά.

 

[Αντέρωτας]

ΥΓ. 2. Επίσης δίνει και μια εξήγηση γιατί έγινε ο Μάκβεθ βασιλιάς στη θέση του βασιλιά, αφού οι γιοι -διάδοχοι του θρόνου- έφυγαν επειδή φοβήθηκαν για τη ζωή τους. Αναφέρει λοιπόν και παραθέτω τα λόγια του (μτφ Καρθαίου, σημειώσεις, σ. 139): " Ο βασιλιάς ο Μάλκομ, που βασίλεψε πριν από τον Ντόνκαν, είχε δύο θυγατέρες. Η μια απ' αυτές ήταν μητέρα του Ντόνκαν και η δεύτερη του Μακβεθ. Έτσι ο κοντινότερος συγγενής του Ντόνκαν, ύστερα από τους δύο γιους του, ήταν ο Μάκβεθ."

Καλα ολα αυτα, αλλα οπως ειπα και πριν, γιατι το ζευγος Μακβεθ επικεντρωνεται στη δολοφονια του βασιλια και οχι στους γιους του; Απο αυτα που λες εδω, ο Μακβεθ θα ηταν σιγουρος οτι, αν δεν υπηρχαν τα παιδια, μολις πεθαινε ο βασιλιας θα τον διαδεχοταν, αργα η γρηγορα, οποτε ηπροφητεια των μαγισσων δεν ειχε και τοσο νοημα. Και εστω οτι του μπηκε η ιδεα, εφοσον ηθελε να γινει βασιλιας, θα επρεπε να ξεφορτωθει πρωτα τα παιδια. Ειναι παραξενο οτι στη μηχανορραφια που κανει αυτος και η λέιντυ, δεν λαμβανουν καθολου υποψη τα παιδια, οτι θα τον διαδεχονταν εκεινα, η οτι θα επρεπε να πεθανουν κι αυτα.

 

[Το κουνέλι]

Γρήγορο, ευανάγνωστο και παρουσιάζει πολύ εύστοχα πώς το πάθος για την εξουσία διαφθείρει και οδηγεί στην καταστροφή.
Περίμενα η Λαίδη Μάκβεθ να φανεί πιο δυνατή, αλλά τελικά ήταν η πρώτη που λύγισε από το βάρος των πράξεων τους και τα φαντάσματα που την είχαν στοιχειώσει.

 

[Έλεν]

@Αντέρωτας Είχα την ίδια απορία για αυτό... Τώρα που το τελείωσα πιστεύω ότι όταν οργάνωναν το φόνο του βασιλιά μπορεί να υπέθεταν ότι στην περίπτωση που δεν έφευγαν οι γιοί του, οι υποψίες για τη δολοφονία του μπορεί να έπεφταν σε αυτούς και όχι στους Μάκβεθ. Αν και δε βρήκα κάποιο απόσπασμα που να μπορέσει να δικαιολογήσει αυτή μου την υποψία, αλλά μου είχε περάσει από το μυαλό. Επίσης, μου φαίνεται ότι γενικά ο Μάκβεθ δεν το είχε εύκολο τελικά να σκοτώσει τον Ντόνκαν, πόσο μάλλον τους γιους του. Όταν βγήκε από το δωμάτιο μετά το φόνο ο ίδιος ομολόγησε ότι (μτφ. Καρθαίου, σ.53):

"ΜΑΚΒΕΘ: Δεν ξαναπάω!... Μου ΄ρχεται φρίκη να στοχάζο-
μαι
το ό,τι έχω κάνει... Πάλι να πάω να τ΄ αντικρίσω,
δε μου κρατάει η καρδιά."

Ή ακόμη μπορεί να ήταν τόσο σίγουρος ότι θα γίνει βασιλιάς μετά την προφητεία, που μπορεί να μη σκέφτηκε καλά την πιθανότητα ότι μπορεί να γυρίσουν και να διεκδικήσουν το θρόνο.
Οι γιοι για μένα δε χρειάζονται δικαιολογία, έφυγαν γιατί φοβήθηκαν για τη ζωή τους. Με τους φρουρούς του πατέρα τους νεκρούς σε ένα σπίτι ξένο, υποθέτω έβλεπαν πια παντού εχθρούς και φοβήθηκαν ότι όποιος και να ήταν ο δολοφόνος θα στρεφόταν μετά σε αυτούς. Το γεγονός ότι έφυγαν τους έδωσε επίσης τη δυνατότητα να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους, να αναζητήσουν συμμάχους και να γυρίσουν και να διεκδικήσουν το θρόνο.

Σήμερα, λοιπόν τελείωσα και εγώ το βιβλίο. Η Λαίδη Μάκβεθ τελικά δεν άντεξε ούτε αυτή το βάρος των πράξεων της και αυτοκτονεί.
Οι προφητείες των μαγισσών τελικά πραγματοποιούνται, το δάσος κίνησε από το Μπέρναμ και ο Μακντοφ που "δεν τον γέννησε γυναίκα" σκοτώνει το Μάκβεθ. Ο Μάλκομ παίρνει πίσω το θρόνο και θα στεφθεί βασιλιάς στο Σκον.

Πίνακας του Johann Heinrich Füssli, Η Λαίδη Μάκβεθ που υπνοβατεί (Μουσείο του Λούβρου).
​

Δεν ξέρω αν ο Μάκβεθ θα διεκδικούσε το θρόνο αν δεν υπήρχε η προφητεία, σίγουρα τη φιλοδοξία την είχε αλλά δε ξέρω αν είχε το θάρρος να το τολμήσει. Η Λαίδη που φαινόταν σκληρή και πιο αποφασισμένη κι αυτή δεν άντεξε τελικά, παρόλο που μάλλον κι αυτή πίεσε τον Μάκβεθ με τον τρόπο της για να φέρουν εις πέρας το σχέδιο τους.

Ο Μάκβεθ και η Λαίδη Μάκβεθ ήταν ιστορικά πρόσωπα αλλά οι ιστορίες τους διαφέρουν σε σχέση με αυτήν που μας παρουσιάζει ο Σαίξπηρ.

​

 

[Λήδα]

Η αδιαφορία με την οποία ο Μακβεθ αντιμετωπίζει το νέο του θανάτου της γυναίκας του, δείχνει την αποξενωση του από τα πάντα και τους πάντες. Aυτή η ασυνείδητη επιθυμία να τοποθετει τον εαυτό του πέρα από το φυσικό σχήμα των πραγμάτων – θεωρώντας ότι τίποτα ανθρώπινο δεν απειλεί την εξουσία του και την μακροζωία του, θυμίζει την παράλογη ιδέα όλων των δικτατόρων που με κάθε ειδους ελιξίρια αθανασίας ελπίζουν ότι ξεγελάσουν ακόμη και τον θάνατο.

Φυσικά αυτή η φαντασίωση του Μακβέθ καταρρέει καθώς βλέπει το δάσος του Birnam να έρχεται καταπάνω του.

Be lion-mettled, proud, and take no care
Who chafes, who frets, or where conspirers are.
Macbeth shall never vanquish'd be until
Great Birnam Wood to high Dunsinane Hill
Shall come against him.

Αλλά ακόμη και τότε – την τελευταία στιγμή – πιστεύει ότι είναι άτρωτος. Κανένας άνδρας που τον γέννησε γυναίκα δεν μπορεί να τον βλάψει. Εδώ ο Σαίξπηρ μας αποκαλύπτει μια διαχρονική αλήθεια. Τα τυραννικά καθεστώτα, αποκομμένα από την πραγματικότητα, δεν διαθέτουν την επαρκή θεσμική και ατομική αυτογνωσία και ευελιξία που θα τους επιτρέψει να επιβιώσουν. Απομονωμένος από όλους ο Μακβεθ έρχεται αντιμέτωπος με το μεγαλύτερο φόβο του. H αυτοπεποίθησή του συντρίβεται όταν μαθαίνει ότι ο Macduff δεν ‘γεννήθηκε’ αλλά “was from his mother’s womb, ultimately ripped.”

Ο Μακβεθ έχει χάσει τα πάντα πριν την μάχη ακόμη. Το τέλος του είναι ατιμωτικό, όπως το τέλος των περισσότερων δικτατόρων. Με την απόφαση τους να γίνουν δολοφόνοι ο Μακβέθ και η γυναίκα του καθόρισαν και το τέλος τους.

 

[Αντέρωτας]

Καθυστερημενος ως συνηθως, μολις ξεκινησα την 5η σκηνη

Επι τη ευκαιρια να αναφερω κατι που διαβασα, για τους δολοφονους που σκοτωνουν τον Μπανκο. Στη σκηνη της δολοφονιας εμφανιζεται ενας τριτος, τον οποιον δεν περιμεναν οι αλλοι 2, που δεν εξυπηρετει σε κατι σεναριακα η απροσμενη εμφανιση του (και η εκπληξη των αλλων) ουτε η παρουσια του αλλαζει σε κατι την πλοκη.

Επισης, η σκηνη με τις μαγισσες γυρω απο το καζανι να φτιαχνουν φιλτρα με αλλοπροσαλλα υλικα ειναι πολυ γνωριμη σκηνη, απο παραμυθια, μικιμαου κλπ, δεν αποκλειεται να αντλουν την προελευση τους απο εκει! Επισης ειδα οτι ενα απο τα υλικα ειναι το "eye of newt" που εχω ακουσει κι αλλες φορες, αλλα χ χωρις να ξερω οτι προερχεται απο τον Σεκσπηρ. Οπως διαβασα, δεν προκειται για ματι νεκρης σαλαμανδρας, αλλα ειναι ονομα ενος φυτου.

 

[Πεταλούδα]

Άργησα λίγο, αλλά κατάφερα να γράψω έναν μικρό σχολιασμό για τα δύο τελευταία μέρη της συνανάγνωσης. Τελειώνοντας την ανάγνωση του Μάκβεθ, ένιωσα ότι η πορεία των γεγονότων δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετική.

Ο πόθος της εξουσίας κατέλυσε κάθε ηθικό φραγμό και έκαναν τα πάντα για την ικανοποίησή του, με τον Μάκβεθ να αφήνεται και να πραγματοποιεί τις δολοφονικές σκέψεις της γυναίκας του. Ανακάλυψε τα όρια του εαυτού του και είδε στην πράξη μέχρι που είναι διατεθειμένος να φτάσει για να αποκτήσει αυτά που θέλει.


(Act 3, Scene 5) Hecate: He’ll reject his fate and laugh at death, and his hopes will outweigh his wisdom and fear of dying. As you know, overconfidence is mankind’s worst enemy.


Οι μάγισσες, προοικονομούν για άλλη μια φορά τα μελλοντικά γεγονότα και μέσα από τα λόγια της Εκάτη, αρχηγού των μαγισσών, μαθαίνουμε πως τους είπε ότι δεν έπραξαν καλά που δεν την συμβουλεύτηκαν και είπαν αυτές τις προβλέψεις στον Μάκβεθ, που δεν ήταν άξιος να τις ακούσει λόγω του χαρακτήρα του.

Η μεγαλομανία του Μάκβεθ και η (λανθάνουσα) υπερβολική αυτοπεποίθησή του, τον έκαναν να παίρνει λάθος αποφάσεις. Αφού δεν ορμήνεψε σωστά την πρόβλεψη των μαγισσών, θεωρώντας ότι δεν μπορεί να τον σκοτώσει άνθρωπος που τον έχει γεννήσει γυναίκα, έχασε την ζωή του αμετανόητος από ότι είχε διαπράξει, από τον Μακντόφφ που είχε γεννηθεί πρόωρα με καισαρική, οπότε τεχνικά δεν είχε γεννηθεί από γυναίκα, εκπληρώνοντας την πρόβλεψη .

Η Λαίδη Μάκβεθ από την άλλη, είχε όλο τον χρόνο μπροστά της να νιώσει τύψεις και για τους δύο τους. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να μην βρίσκεσαι σε ειρήνη με τον εαυτό σου. Όλα όσα είχε προκαλέσει τα κουβαλούσε μέσα της και ούτε στον ύπνο δεν έβρισκε την λύτρωση που της έδωσε τελικά η αυτοκτονία της.

Το διάστημα της συνανάγνωσης διάβαζα παράλληλα το «Έγκλημα και τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι. Το μόνο κοινό των δύο έργων είναι το έγκλημα, με τους λόγους και τις συνθήκες να διαφέρουν. Και εκεί που διαφέρουν επίσης είναι και στο πως λειτουργούν οι ήρωες μετά την πράξη τους. Ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι ήταν δυνατός να αντιμετωπίσει τον εαυτό του με ότι συνεπαγόταν αυτό. Αντίθετα, ο Μάκβεθ και η γυναίκα του δεν είχαν όπως αποδείχτηκε αυτή την δύναμη.

Η θεία δίκη δεν είναι κάτι γενικό που πρόκειται να συμβεί για να πληρώσουν οι υπαίτιοι για ότι έκαναν. Οι ήρωες του Σαίξπηρ, τιμώρησαν με τις πράξεις τους οι ίδιοι τον εαυτό τους. Κατέλυσαν κάθε έννοια δικαιοσύνης και για να το καταφέρουν, κατέλυσαν πριν τους ίδιους τους τους εαυτούς, με το να κάνουν ότι έκαναν.

Verdi "Macbeth" - Prelude, New Philharmonia Orchestra

Κι ένα ευχαριστώ που με την ιδέα του @Ιαβερης για την συνανάγνωση γνώρισα αυτό το υπέροχο έργο και το πρώτο μου από Σαίξπηρ. Όταν με το καλό ανοίξουν τα βιβλιοπωλεία θα βρω μια καλή μετάφραση να το πάρω, όπως και θα επιλέξω και άλλα έργα του να διαβάσω.

 

[Πεταλούδα]

(έχει προστεθεί και η καθιερωμένη δημοσκόπηση για τους συμμετέχοντες)

 

[Έλεν]

Καλησπέρα σε όλους και καλό μήνα

Όταν προτάθηκε η συνανάγνωση διατυπώθηκε και η ιδέα όταν τελειώσουμε να παρακολουθήσουμε το έργο και σε θεατρική παράσταση αν βρούμε κάποια διαθέσιμη, και ίσως να προσθέσουμε και κάποια επιπλέον σχόλια σε σχέση με το έργο.

Θα σας ενδιέφερε κάτι τέτοιο; Θα μπορούσα να ψάξω να δω αν υπάρχει κάποια θεατρική παράταση στο διαδίκτυο αν το θεωρείτε ενδιαφέρον, ή μπορεί κάποιος να έχει υπόψην του ήδη κάτι για να δούμε.

 

[Χρυσένια]

Δυστυχώς δεν το διάβασα, αλλά το έχω δει στη λυρική και είχα κατενθουσιαστεί.
Σε μια προχειρη αναζητηση στο γιουτιούμπ βρήκα αυτο, αν ενδιαφέρει:

 

[Λήδα]

Εχω δεί Macbeth σε εκτέλεση Peter Goold με τον Patrick Stewart στο ρόλο του Macbeth. Προβλήθηκε για πρώτη φορά στο Chichester Festival Theatre το 2007. Καταπληκτική παράσταση. Ισως να υπάρχει όλο το έργο καπου στο YouTube, εδω ένα απόσπασμα μόνο. Πριν μερικά χρόνια προβληθηκε και η ταινία. Επίσης πολύ καλή.

 

[Τσίου]

Από μένα θα πάρετε μόνο πολλά μπράβο για τις αναλύσεις σας, μια απορία και μια σύνδεση/παρατήρηση.

Πράξη 1η, σκηνή 7η, η λαίδη Μάκβεθ λέει:

I have given suck, and know
How tender ’tis to love the babe that milks me. =

I have suckled a baby, and I know how sweet it is
to love the baby at my breast. =

Εθήλασα και ξέρω
τι τρυφερά το βρέφος αγαπάς που σε βυζαίνει.​

Από τον Μάκβεθ δεν έπιασα καμία αναφορά σε παιδί. Είχε η Λαίδη Μάκβεθ παιδί από άλλον γάμο;

Πράξη 3η, σκηνή 2η.

Λαίδη Μάκβεθ: Όλα χαμένα δίχως διάφορο, όταν γίνει
η επιθυμία μας κι ευχαρίστηση δε δίνει.
Πιο καλά να 'σαι αυτό που χάλασες,
παρά με χαλασμό να ζεις μες σε άχαρη χαρά.

Μετάφραση
Naught’s had, all’s spent,
Where our desire is got without content.
'Tis safer to be that which we destroy
Than by destruction dwell in doubtful joy.=

If you get what you want and you’re still not happy,
you’ve spent everything and gained nothing.
It’s better to be the person who gets murdered than to be the killer and be tormented with anxiety.
​

Το ανικανοποίητο. Οι άπληστοι είναι σαν βαρέλια με τρύπες, δεν γεμίζουν. Τα λόγια της Λαίδη Μάκβεθ μου θύμισαν* ένα απόσπασμα από το Ανθρώπινο κτήνος του Ζολά.
Σελίδα 161
Κάτι σαν παράλυση τον έπιανε, σάμπως το αίμα της καρδιάς να πάγωσε από το αίμα το άλλο που έτρεξε. Κι αυτή η ανάγκη για φόνο, δεν του παρουσιαζόταν τώρα τόσο ανένδοτη. Έφτασε μάλιστα ν' αναρωτιέται αν άξιζε να σκοτώσει. Αυτό δεν ήταν μετάνοια, μα απογοήτευση που πολλές φορές αισθάνεται κανείς ύστερα από φοβερές πράξεις, που τις έκανε για να γίνει ευτυχισμένος, χωρίς να βρει όμως την ευτυχία που επιδίωξε μ' αυτές.

Spoiler: *

(θα ανοίγετε το ψυγείο, και θα βγαίνει η κεφάλα μου έξω: "Στο Ζολαϊκό σύμπαν—" *κλείνει στα μούτρα μου η πόρτα του ψυγείου*. Ξέρω, έχω γίνει κουραστική. Δεν φταίω εγώ, το moleskine με τις σημειώσεις μου φταίει, που έχει αρχίσει και να μαδάει)

 

[Αντέρωτας]

Οχι δεν ειχαν παιδια αφου υ α τον διαδεχονταν στο τελος. Ειτε προκειται για μωρο που πεθανε. Ειτε αυτη ηταν wet nurse ειτε μιλαει μεταφορικα

 

[Τσίου]

Μάλλον μωρό που πέθανε. (Ή μήπως το σκότωσαν; )
Έψαξα τι είναι το wet nurse (ήθελα να βοηθήσω και τη φίλη σου, τρομάρα μου). Μετά μου δημιουργήθηκε η απορία πως να θηλάσεις αν δεν έχεις κυοφορήσει. Το έψαξα στο γκουγκλ. Για εκείνη την εποχή μητρικό γάλα χωρίς βρέφος δεν γινόταν. Τώρα γίνεται με ορμονοθεραπεία. Ευχαριστώ πολύ!