Πλουτάρχου, Ηθικών, 86b-92f,
ΠΩΣ ΑΝ ΤΙΣ ΥΠ' ΕΧΘΡΩΝ ΩΦΕΛΟΙΤΟ - De capienda ex inimicis utilitate
(Πώς θα μπορούσε κανείς να ωφελείται από τους εχθρούς του).
1. Παρατηρώ, Κορνήλιε Πούλχερ1 ότι έχεις επιλέξει την πιο ήπια μορφή πολιτικής δράσης, με την οποία είσαι πολύ χρήσιμος για το κοινό όφελος, κι επιπλέον την ίδια στιγμή δείχνεις πολύ φιλικός στις κατ’ ιδίαν επαφές σου. Χώρα βέβαια δίχως άγρια θηρία, όπως λένε για την Κρήτη2, είναι πιθανό να βρεθεί αλλά μια πολιτεία που να μην χρειάζεται να φέρει το βάρος του φθόνου ή της ζηλότυπης αντιπαλότητας και της φιλονικίας - πάθη πολύ γόνιμα σε έχθρα - δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα και, αν μη τι άλλο, οι φιλίες μας εμπλέκουν σε έχθρες. Αυτό είχε κατά νου του κι ο σοφός Χίλων3 όταν ρώτησε κάποιον που καυχιόταν ότι δεν είχε κανέναν εχθρό αν είχε κανένα φίλο. Μου φαίνεται λοιπόν πως είναι καθήκον του πολιτικού, όχι μόνο να ερευνά διεξοδικά το θέμα των εχθρών εν γένει, αλλά να προσέχει καλύτερα ακούγοντας τον Ξενοφώντα4 που είπε ότι γνώρισμα του μυαλωμένου ανθρώπου είναι να μπορεί να «ωφελείται ακόμα κι από τους εχθρούς του». Μερικές σκέψεις, ως εκ τούτου, για το θέμα αυτό, που είχα πρόσφατα την ευκαιρία να εκφράσω, συγκέντρωσα πρακτικά με τα ίδια πάνω κάτω λόγια, και τώρα σου τις στέλνω, παραλείποντας, όσο ήταν δυνατόν, το υλικό που περιέχεται στα "Πολιτικά Παραγγέλματα5", καθώς σε βλέπω να έχεις πάντα πρόχειρο αυτό μου το βιβλίο.
[86] 1. Ὁρῶ μὲν ὅτι τὸν πραότατον, ὦ Κορνήλιε Ποῦλχερ, πολιτείας ᾕρησαι τρόπον, ἐν ᾧ μάλιστα τοῖς κοινοῖς ὠφέλιμος ὢν ἀλυπότατον ἰδίᾳ τοῖς ἐντυγχάνουσι [c] παρέχεις σεαυτόν. ἐπεὶ δὲ χώραν μὲν ἄθηρον ὥσπερ ἱστοροῦσι τὴν Κρήτην εὑρεῖν ἔστι, πολιτεία δὲ μήτε φθόνον ἐνηνοχυῖα μήτε ζῆλον ἢ φιλονεικίαν, ἔχθρας γονιμώτατα πάθη, μέχρι νῦν οὐ γέγονεν ἀλλ' εἰ μηδὲν ἄλλο, ταῖς ἔχθραις αἱ φιλίαι συμπλέκουσιν ἡμᾶς· ὃ καὶ Χίλων ὁ σοφὸς νοήσας τὸν εἰπόντα μηδένα ἔχειν ἐχθρὸν ἠρώτησεν εἰ μηδὲ φίλον ἔχει), δοκεῖ μοι τά τ' ἄλλα περὶ ἐχθρῶν τῷ πολιτικῷ διεσκέφθαι προσήκειν καὶ τοῦ Ξενοφῶντος ἀκηκοέναι μὴ παρέργως εἰπόντος ὅτι τοῦ νοῦν ἔχοντός ἐστι καὶ "ἀπὸ τῶν ἐχθρῶν ὠφελεῖσθαι." ἅπερ οὖν εἰς τοῦτο πρῴην εἰπεῖν μοι παρέστη, συναγαγὼν ὁμοῦ τι τοῖς αὐτοῖς ὀνόμασιν ἀπέσταλκά σοι, φεισάμενος ὡς ἐνῆν μάλιστα τῶν ἐν τοῖς Πολιτικοῖς Παραγγέλμασι γεγραμμένων, [d] ἐπεὶ κἀκεῖνο τὸ βιβλίον ὁρῶ σε πρόχειρον ἔχοντα πολλάκις.
1. Πιθανώς ο Ύπατος Κορνήλιος Πούλχερ, πληρεξούσιος της Αχαΐας, προς το τέλος της ζωής του Πλούταρχου. Κατείχε, επίσης, διάφορα άλλα αξιώματα (πρβλ. Corpus Inscr. Graec. I.1186). 2. Αυτή η παράδοση όσον αφορά την Κρήτη αναφέρεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς, πρβλ. παράδειγμα Πλινίου, Nat. Hist. viii.83. 3. Η ίδια παρατήρηση αναφέρεται από τον Πλούταρχο στα Ηθικά, «Περί πολυφιλίας» (96a), βλ. επίσης και Βίος Άουλου Γέλιου, 1.3. 4. Στον Οικονομικό του 1.15. 5. Το έργο είναι τα Ηθικά, «Πολιτικά Παραγγέλματα» (798Α-825F).
ΠΩΣ ΑΝ ΤΙΣ ΥΠ' ΕΧΘΡΩΝ ΩΦΕΛΟΙΤΟ - De capienda ex inimicis utilitate
(Πώς θα μπορούσε κανείς να ωφελείται από τους εχθρούς του).
1. Παρατηρώ, Κορνήλιε Πούλχερ1 ότι έχεις επιλέξει την πιο ήπια μορφή πολιτικής δράσης, με την οποία είσαι πολύ χρήσιμος για το κοινό όφελος, κι επιπλέον την ίδια στιγμή δείχνεις πολύ φιλικός στις κατ’ ιδίαν επαφές σου. Χώρα βέβαια δίχως άγρια θηρία, όπως λένε για την Κρήτη2, είναι πιθανό να βρεθεί αλλά μια πολιτεία που να μην χρειάζεται να φέρει το βάρος του φθόνου ή της ζηλότυπης αντιπαλότητας και της φιλονικίας - πάθη πολύ γόνιμα σε έχθρα - δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα και, αν μη τι άλλο, οι φιλίες μας εμπλέκουν σε έχθρες. Αυτό είχε κατά νου του κι ο σοφός Χίλων3 όταν ρώτησε κάποιον που καυχιόταν ότι δεν είχε κανέναν εχθρό αν είχε κανένα φίλο. Μου φαίνεται λοιπόν πως είναι καθήκον του πολιτικού, όχι μόνο να ερευνά διεξοδικά το θέμα των εχθρών εν γένει, αλλά να προσέχει καλύτερα ακούγοντας τον Ξενοφώντα4 που είπε ότι γνώρισμα του μυαλωμένου ανθρώπου είναι να μπορεί να «ωφελείται ακόμα κι από τους εχθρούς του». Μερικές σκέψεις, ως εκ τούτου, για το θέμα αυτό, που είχα πρόσφατα την ευκαιρία να εκφράσω, συγκέντρωσα πρακτικά με τα ίδια πάνω κάτω λόγια, και τώρα σου τις στέλνω, παραλείποντας, όσο ήταν δυνατόν, το υλικό που περιέχεται στα "Πολιτικά Παραγγέλματα5", καθώς σε βλέπω να έχεις πάντα πρόχειρο αυτό μου το βιβλίο.
[86] 1. Ὁρῶ μὲν ὅτι τὸν πραότατον, ὦ Κορνήλιε Ποῦλχερ, πολιτείας ᾕρησαι τρόπον, ἐν ᾧ μάλιστα τοῖς κοινοῖς ὠφέλιμος ὢν ἀλυπότατον ἰδίᾳ τοῖς ἐντυγχάνουσι [c] παρέχεις σεαυτόν. ἐπεὶ δὲ χώραν μὲν ἄθηρον ὥσπερ ἱστοροῦσι τὴν Κρήτην εὑρεῖν ἔστι, πολιτεία δὲ μήτε φθόνον ἐνηνοχυῖα μήτε ζῆλον ἢ φιλονεικίαν, ἔχθρας γονιμώτατα πάθη, μέχρι νῦν οὐ γέγονεν ἀλλ' εἰ μηδὲν ἄλλο, ταῖς ἔχθραις αἱ φιλίαι συμπλέκουσιν ἡμᾶς· ὃ καὶ Χίλων ὁ σοφὸς νοήσας τὸν εἰπόντα μηδένα ἔχειν ἐχθρὸν ἠρώτησεν εἰ μηδὲ φίλον ἔχει), δοκεῖ μοι τά τ' ἄλλα περὶ ἐχθρῶν τῷ πολιτικῷ διεσκέφθαι προσήκειν καὶ τοῦ Ξενοφῶντος ἀκηκοέναι μὴ παρέργως εἰπόντος ὅτι τοῦ νοῦν ἔχοντός ἐστι καὶ "ἀπὸ τῶν ἐχθρῶν ὠφελεῖσθαι." ἅπερ οὖν εἰς τοῦτο πρῴην εἰπεῖν μοι παρέστη, συναγαγὼν ὁμοῦ τι τοῖς αὐτοῖς ὀνόμασιν ἀπέσταλκά σοι, φεισάμενος ὡς ἐνῆν μάλιστα τῶν ἐν τοῖς Πολιτικοῖς Παραγγέλμασι γεγραμμένων, [d] ἐπεὶ κἀκεῖνο τὸ βιβλίον ὁρῶ σε πρόχειρον ἔχοντα πολλάκις.
1. Πιθανώς ο Ύπατος Κορνήλιος Πούλχερ, πληρεξούσιος της Αχαΐας, προς το τέλος της ζωής του Πλούταρχου. Κατείχε, επίσης, διάφορα άλλα αξιώματα (πρβλ. Corpus Inscr. Graec. I.1186). 2. Αυτή η παράδοση όσον αφορά την Κρήτη αναφέρεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς, πρβλ. παράδειγμα Πλινίου, Nat. Hist. viii.83. 3. Η ίδια παρατήρηση αναφέρεται από τον Πλούταρχο στα Ηθικά, «Περί πολυφιλίας» (96a), βλ. επίσης και Βίος Άουλου Γέλιου, 1.3. 4. Στον Οικονομικό του 1.15. 5. Το έργο είναι τα Ηθικά, «Πολιτικά Παραγγέλματα» (798Α-825F).
Last edited by a moderator: