Μίχαελ Έντε (Michael Ende) : "Ιστορία χωρίς τέλος"

[Νικολέτα Μποντιόλη]

Τίτλος: Ιστορία χωρίς τέλος : Ατέλειωτη ιστορία
Συγγραφέας: Μίχαελ Έντε
Μετάφραση: Ρένα Καρθαίου – Λίζα Λάμπρου
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Έτος Έκδοσης: 1997
Σελίδες: 453
ISBN: 960-7021-00-2

Ο Μπάστιαν Μπάλταζαρ Μπουξ ανακαλύπτει ένα μυστηριώδες βιβλίο μέσα στο παλαιοπωλείο του κυρίου Κορεάντερ. Ο Μπάστιαν είναι ένα πολύ δυστυχισμένο και δειλό αγόρι. Ζει με τον πατέρα του, ο οποίος τον αγνοεί και οι συμμαθητές του τον κακομεταχειρίζονται. Πρέπει λοιπόν να βρει ένα μυστικό καταφύγιο κι έναν τρόπο να δραπετεύσει από την άχαρη πραγματικότητά του. Μπορεί άραγε το μυστηριώδες βιβλίο να τον ταξιδέψει σε τόπους μαγικούς; Ποιοι παράξενοι κόσμοι κρύβονται πίσω από το παραπέτασμα της δικής μας πραγματικότητας;

Ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο, με πολύ ιδιαίτερη σημασία :

Είχε κλέψει. Ήταν κλέφτης.
Κι αυτό που είχε κάνει ήταν χειρότερο από μια συνηθισμένη κλοπή. Γιατί αυτό το βιβλίο ήταν, το δίχως άλλο, μοναδικό και αναντικατάστατο. Σίγουρα αυτό θα ήταν ο μεγαλύτερος θησαυρός του κυρίου Κορεάντερ. Να κλέψεις από ένα βιολιστή το ξεχωριστό βιολί του ή από ένα βασιλιά την κορόνα του είναι κάτι αλλιώτικο από το να πάρεις χρήματα από ένα χρηματοκιβώτιο.​

Ο συγγραφέας Μίχαελ Έντε (1929 –1995), γεννήθηκε στη Βαυαρία και ασχολήθηκε, εκτός των άλλων με την ηθοποιία, τη σκηνοθεσία και τη συγγραφή θεατρικών έργων. Ως συγγραφέας υπήρξε πολυβραβευμένος και κάποια έργα του μεταφέρθηκαν στην μεγάλη οθόνη (Μόμο, Ιστορία χωρίς τέλος κα).
Τα έργα του μπορούν να διαβαστούν ως ιστορίες για παιδιά και νέους, αλλά και ως αλληγορίες για ενηλίκους. Ως ένα βαθμό γράφει με τον ίδιο τρόπο που ο πατέρας του, ο σουρεαλιστής ζωγράφος Έντγκαρ Έντε, δημιουργούσε τους πίνακές του: Πίσω από τις όμορφες και απόκοσμες εικόνες κρύβεται μια βαθιά φιλοσοφημένη άποψη για τη ζωή, τις ανθρώπινες σχέσεις, τον κόσμο που μας περιβάλλει και τη θέση του κάθε πλάσματος μέσα σε αυτόν.

ο Μίχαελ Έντε

Οι ήρωές του, παρά τις αδυναμίες τους και τα ελαττώματα τους, είναι γεμάτοι ανθρωπιά και μέσα από τις ιστορίες προβάλλονται πολλές πανανθρώπινες αξίες, της αλληλεγγύης, της αντίστασης σε όσους προσπαθούν να καταλύσουν την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, της φιλίας και της αγάπης. Μια αγάπη που ξεκινάει από μέσα μας, που αποτελεί συστατικό στοιχείο της ύπαρξής μας, για να καταλήξει στο τέλος στις καρδιές των συνανθρώπων μας.
Το έργο του είναι γεμάτο χιούμορ, τρυφερότητα, ειλικρίνεια αλλά και μπόλικη περιπέτεια και δράση. Μορφώνει και διαπαιδαγωγεί χωρίς κηρύγματα, θεωρητικολογίες και διδακτισμούς.
Το προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλα τα παιδιά από 10 έως 110 ετών.

Η εικονογράφηση του βιβλίου, που συμπληρώνει αρμονικά το περιεχόμενο ανήκει στην Roswitha Quadflieg, κι εδώ μια εικόνα της:

 

[Ίζι]

Δεν εκφράζεται με λόγια η αγάπη μου γι' αυτό το βιβλίο. Ήταν το πρώτο που, ως παιδί, ονόμασα "αγαπημένο μου", και ίσως το μοναδικό που συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όλους, είτε τους αρέσει η φαντασία είτε όχι, και ανεξαρτήτως ηλικίας. Είναι τόσο γοητευτικό που σε ρουφάει από την πρώτη σελίδα στον κόσμο του, στις μαγευτικές εικόνες και στα αξέχαστα πλάσματα που ζουν εκεί. Μεγαλοφυής η ιδέα με τα χρώματα της γραμματοσειράς. Λατρεύω όλα τα βιβλία του Έντε, μα αυτό περισσότερο. Μπράβο σου Νικολέτα που μας το θύμισες. Τις ταινίες που ενέπνευσε τις θεωρώ καλές, όμως το αδικούν πάρα πολύ.

 

[Χημικός]

Φαίνεται πολύ ωραίο, μάλλον θα το ψάξω να το διαβάσω. Ευχαριστούμε.

 

[Αντέρωτας]

Τις ταινιες τις εχω ακουστα απο μικρος αλλα ουτε τις εχω δει ουτε εχω διαβασει το βιβλιο. Με γοητευε αφανταστα η ιδεα των αλλων διαστασεων, καθως και το αρχετυπο του "προβληματικου" παιδιου που καταφευγει σε αυτες.

Διαβασα προσφατα οτι τα εργα Εντε αντλούν υλικό απο μια "αίρεση", την Ανθρωποσοφία του Στάινερ. Η φιλοσοφια αυτη υποστηριζει οτι υπάρχει ένας ανεξάρτητος πνευματικός κόσμος τον οποίο μπορούμε να αντιληφθούμε μέσω της γνώσης και της καλλιεργειας μας.

 

[Μέγας Μάγιστρος]

από τα λατρεμένα παιδικά μου αναγνώσματα! στο δημοτικό το είχα διαβάσει 3-4 φορές.

 

[Ιαβερης]

Το πηρα την Δευτερα απο την Δανειστικη Βιβλιοθηκη και χθες βραδυ το τελειωσα κιολας! Πολυ ωραιο παιδικο βιβλιο το οποιο μπορει να διαβαστει ανετα κι απο μεγαλους. Απο τις πρωτες σελιδες καταλαβα οτι θα ειναι ιδιατερο βιβλιο και πραγματικα οσο προχωρουσε η αναγνωση του λυπομουν γιατι ηξερα οτι καποια στιγμη θα τελειωσει. Κριμα που το διαβασα τοσο αργα, αν εχω ενθουσιαστει τωρα στα 27, φανταζομαι αν ημουν μικρος τι εντυπωση θα μου ειχε κανει. Διαβαστε το, δεν θα το μετανιωσετε!

 

[Φτωχόπαιδο]

Καλά, μιλάμε για το "τέλος" της υπέροχα -εκπληκτικής αχαλίνωτης φαντασίας του Έντε! Το παρακάτω το ξαναπόσταρα, αλλά δεν θυμάμαι που!

Spoiler

ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ:
Ο Μίχαελ Έντε μέσω ενός βιβλίου με τίτλο «Ιστορία Χωρίς Τέλος», που παρεμπιπτόντως το ‘χει κλέψει ο Μπάστιαν Μπάλταζαρ Μπουξ, θα μας ταξιδέψει στην Ονειροφαντασία.
Εκεί θα γνωρίσουμε τον Αρτέγιο που θα προσπαθήσει να σώσει την Παιδική Αυτοκράτειρα της Ονειροφαντασίας, την λένε επίσης και Χρυσομάτα Αφέντισσα των Επιθυμιών. Ο Αρτέγιος λοιπόν και ο βοηθός του Φούχουρ ο οποίος είναι ένας Καλότυχος Λευκοδράκοντας με μεγάλη αισιοδοξία. Με μοναδική βοήθεια την ΛΑΜΠΗΔΟΝΑ Tο Σύμβολο της Παιδικής Αυτοκράτειρας, θα τα βάλει με την μεγάλη απειλή που ονομάζεται το Απόλυτο Τίποτα, το οποίο σαρώνει τα πάντα στο διάβα του!
Η αποστολή του Αρτέγιου είναι να βρει ένα νέο όνομα για την Παιδική Αυτοκράτειρα, αλλιώς το Απόλυτο Τίποτα θα καταπιεί όλη την Ονειροφαντασία. Τ’ όνομα της αποστολής ονομάζεται «Μεγάλη Αναζήτηση».
Η Πανάρχαια Μόλα, Οι Γυάλινοι Πύργοι της Έριμπο, οι Βάλτοι της Θλίψης, το Μαντείο του Νότου, Υγκραμούλ η Πολλή, οι Ερημίτες, οι Πυλώνες με τις Σφίγγες, η Φωνή της Σιωπής, η Στοιχειωμένη Φάλαγγα, οι Ανεμογίγαντες της Θύελλας, η Στοιχειωμένη Πόλη είναι μερικά από τα μέρη που θα περπατήσει ο Αρτέγιος.
Κατόπιν, και μέσω του βιβλίου, τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα πάρει ο Μπάστιαν Μπάλταζαρ Μπουξ!
Αυτός θα δώσει το νέο όνομα στην Παιδική Αυτοκράτειρα, και αφού παραλάβει την ΛΑΜΠΗΔΟΝΑ Tο Σύμβολο της Παιδικής Αυτοκράτειρας, και για βοηθό την Γίχα (άνθρωπος-μουλάρι!) και το Σικάμπα ένα Μαγικό Σπαθί, ξεκινά.
Το Όρος του Πεπρωμένου, η Γκοάμπ Έρημος των Χρωμάτων, Γκραογκραμάν ο Πολύχρωμος Θάνατος, η Ασημένια Πόλη Αμαργκάρθ, το Περελίν, το Δάσος της Νύχτας, ο Ναός με τις Χίλιες Πόρτες, η Λίμνη των Δακρύων, οι Άχαροι, το Χέρι που Βλέπει, την Μητέρα της Διαίσθησης, τον Πατέρα της Επισκόπησης, τον Γιο της Εξυπνάδας, την Αρχόντισσα Ξαίντε και πολλές άλλες εκπλήξεις.
Κάπου θα χάσει όμως τον εαυτό του, και τότε αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τον Μπάστιαν Μπάλταζαρ Μπουξ…

 

[Φτωχόπαιδο]

Παιδιά και η ΤΑΙΝΙΑ φαίνεται καλή, αλλά να δούμε πότε θα τη δούμε...

 

[Σελιδούλα]

Μόλις ανακάλυψα την αγαπημένη μου γωνιά!

Ο Έντε έγινε αγαπημένος μου συγγραφέας από αυτό ακριβώς το βιβλίο. Το είχα διαβάσει κάπου στα 13 μου. Με μάγεψε τόσο πολύ. Κυρίως όμως μου άρεσε το βάθος που έβρισκα στους χαρακτήρες του. Καθένας διαλεγμένος. Τα χαρακτηριστικά του, η περιγραφή του, όλα είχαν τη σημασία τους! Δεν υπάρχει η παραμικρή λέξη ή λεπτομέρεια που να έχει το λόγο ύπαρξής της, από τον τρόπο που χωρίζει τα κεφάλαια, έως την διαδοχή της ιστορίας. Και δεν είναι τόσο η φαντασία, όσο το τι υπάρχει πίσω από αυτήν. Κάτω από τις λέξεις, πίσω από τις λέξεις, μέσα στις σελίδες... βουτιά! Πραγματική βουτιά!

Τότε ήταν και η εποχή που συγκυριακά -λόγω ηλικίας- άρχιζε το ψάξιμο, ενώ παράλληλα είχαμε εκπληκτικούς φιλολόγους στο σχολείο που τις αναλύσεις κειμένων τις μετέτρεπαν σε ταξίδι. Έτσι πραγματικά ένιωσα πως ενσωματώθηκα με αυτό το βιβλίο. Παράλληλα ένιωσα πως αυτό είχε "κομμάτια από τη ζωή μου" μέσα του. Δεν έχω ταυτιστεί ξανά, τόσο πολύ, με κανένα βιβλίο που διάβασα από τότε.

Ακόμα και τώρα είναι το Νο1 αγαπημένο μου και με διαφορά από τα υπόλοιπα. Μια πραγματική αδυναμία μου. Αυτή τη στιγμή έχω τα τριπλάσια χρόνια από τότε. Τώρα πλέον το έχω διαβάσει σαν ανάγνωσμα και στα παιδιά μου στην "ώρα της ιστορίας/παραμυθιού", που έχουμε καθιερώσει και αγαπήσει.

Θα μπορούσα να φλυαρώ ενθουσιασμένη για πολύ ώρα ακόμα, αλλά δε θα το κάνω ... :χεχ:


Από αυτόν τον ενθουσιασμό, διάβασα και άλλα βιβλία που είχαν μεταφραστεί στα ελληνικά. Ένα μάλιστα που δεν είχε ακόμα τότε μεταφραστεί, το διάβασα στα αγγλικά. Αρκετά αργότερα ανακάλυψα πως είχε κι άλλα βιβλία. Όταν όμως τα αναζήτησα μετά λύπης μου είδα πως ήταν εξαντλημένα. Ακόμα έχω στο πίσω μέρος του μυαλού μου αν μπορέσω να τα πάρω σε περίπτωση επανέκδοσης ή ίσως να τα αγοράσω απευθείας στο γερμανικό πρωτότυπο. Ίσως ήρθε η ώρα να εξασκήσω τα γερμανικά μου, που έχουν σκουριάσει πια...


Υ.Γ. Το έτος πρώτης έκδοσης δεν είναι το 1997 αλλά πολύ νωρίτερα. Το '97 το βιβλίο είχε ταξιδέψει στα ελληνικά ράφια πάνω από 10 χρόνια.