Λέξεις και φράσεις που υποχώρησαν

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Η γλώσσα αλλάζει συνεχώς και φαίνεται πως αυτό που μεταβάλλεται περισσότερο είναι το λεξιλόγιο. Συχνά εμείς οι ίδιοι διαπιστώνουμε πως μια λέξη που την λέγαμε κανονικά τον καιρό που ήμασταν παιδιά, τώρα πια χρησιμοποιείται λίγο ή καθόλου. Ας ρίξουμε εδώ μια ματιά σε λέξεις που τις χρησιμοποιούσαμε κανονικότατα γύρω στην δεκαετία τού ’80, ίσως και λίγο πιο πριν, και που αν τις πεις σήμερα ακούγονται κάπως ρετρό, το λιγότερο. Μια κουβέντα που την έχουμε κάνει κι αλλού.

Καταρχήν υπάρχουν λέξεις που υποχώρησαν επειδή υπερίσχυσε κάποια άλλη, παλιά ή νεότερη, όπως:

αποχωρητήριο ή καμπινές ή χαλές(!) – τώρα πια μόνο τουαλέτα
αούτομπαν αυτοκινητόδρομος
ζωντοχήρα χωρισμένη ή διαζευγμένη
κρισκράφτ ταχύπλοο
κυλόττα – τώρα μόνο κυλοττάκι
μανούλι γκόμενα
microκομπιούτερ
μοτοσακό παπάκι
οξεία τόνος
παγωνιέρα ψυγείο
ρεκλάμα διαφήμιση
σάκα σχολική τσάντα
σφαιριστήριο μπιλιαρδάδικο
τελεκομάντερ τηλεκοντρόλ ή τηλεχειριστήριο (μάλλον μόνο εγώ το δεύτερο :ρ)
τοιούτος ή ντιγκιντάγκας (μειωτικά για γκέι) – λούγκρα

Άλλες λέξεις απλά υποχωρήσαν και νομίζω πως πια κανείς δεν λέει ντούμπλεφας για το ρούχο που φοριέται το μέσα–έξω. Όμοια κανείς δεν λέει πια ο τσιλιβίθρας για να περιγράψει κάποιον πολύ μικρό άνθρωπο και μήτε θα ακούσεις πουθενά "έλα εδώ ρε μόμολο!" όπου μόμολο σήμαινε κάτι σαν πιτσιρίκι αλλά πολύ μειωτικά.

Υπάρχουν πράγματα που αντικαταστάθηκαν από άλλα και μαζί τους το ίδιο έπαθε κι η λέξη που τα περιέγραφε όπως:
ουφαδικα ή ηλεκτρονικά ή tv games ή μπλιμπλίκια – (αντικαταστήθηκαν από τα internet cafe)
γουόκμαν – (αντικαταστήθηκε πρώτα από το ντίσκμαν κι έπειτα από το mp3 player)
τραντζίστορ – (αντικαταστάθηκε από το ραδιόφωνο που βέβαια έχει εδώ και δεκαετίες τσιπάκια αντί για τραντζίστορ)

Αλλού κάτι χάθηκε από το τοπίο παρασύροντας μαζί του και την λέξη. Εάν βέβαια τύχει να το συναντήσεις κάπου θα χρησιμοποιήσεις την παλιά καλή ονομασία, όπως:
μίνι σινγκλ και μάξι σινγκλ (σχετικά με δίσκους βυνιλίου)
σιδερότυπα ή χαλκομανίες (εικόνες σε χαρτί που τις μετέφερες με σιδέρωμα πάνω στο φανελάκι σου, τις πρόσφεραν διάφορα περιοδικά όπως το Μπλεκ και το Αγόρι)
τεντιμπόης και γιεγιές που τους ακούμε μονάχα στις παλιές ελληνικές ταινίες
χαίτη (μόδα ανδρικής κόμμωσης τού ’80)

Το ίδιο ισχύει και για επαγγέλματα που χαθήκανε:
αγροφύλακας
εισπράκτορας


Πιο ενδιαφέρουσες είναι φράσεις που ακούγονταν το ’80 όμως τώρα πλέον δεν "παίζουν" όπως:
Έπαθα ψυχικό τραλαλά! :)))) – δηλ. Έπαθα την πλάκα μου!
Θα σου σιάξω την γούνα! ή Θα σου στρώσω την γραβάτα! – δηλ. Θα σε κανονίσω!
Θα σου στρίψω το λαρύγγι! – δηλ. Θα σε πνίξω!

χμ.. σαν πολλές απειλές δεν είχαμε τότε;! μην τάχα μάς έπιασε έπειτα η αύρα τού πολιτικά ορθού;! :))))

Όπου έχω κάποιο λάθος, παρακαλώ, διορθώστε με.
 

Οκτάνα

Ανάστροφη Ταξιδεύτρια
Ενδιαφέρον θέμα, Φάρε!
Έτσι πρόχειρα μου έρχονται οι λέξεις:

"φάμπρικα" (για το εργοστάσιο)

"καράφλιασα" (νομίζω πως τώρα λέμε "έμεινα" ή "έμεινα παγωτό")

"(άντε) σπάσε" (συνήθως σε προστακτική για το σημερινό "καν'την")

και κάποιες φράσεις όπως:

"μασάει η κατσίκα ταραμά;"

"σπινιάρει η γάτα στο γιαούρτι;"

Σίγουρα έχει και άλλα πολλά που θα θυμηθούμε σιγά-σιγά :)
 
Εγώ πολλές από αυτές και τις λέω και τις ακούω:φάμπρικα(κυρίως μεταφορικά για κατεστημένες καταστάσεις),καράφλιασα,σπάσε,μασάει η κατσίκα,ψυχικό τραλαλά,μανούλι,τοιούτος...

Άλλες πάλι ούτε που τις ξέρω: τελεκομάντερ, micro,αούτομπαν(!!!!)

Η παγωνιέρα,από όσο θυμάμαι από προσωπική πείρα, δεν είναι ακριβώς το ψυγείο,αλλά ένα φορητό δοχείο που κρατάει το νερό κρύο......
 
"καράφλιασα" (νομίζω πως τώρα λέμε "έμεινα" ή "έμεινα παγωτό")
Το "καράφλιασα" νομίζω ότι το ακούω και τώρα.

Όσο για το "έμεινα παγωτό" το πρωτοάκουσα από σένα, Οκτάνα, ότι σου είπα κάτι που δεν περίμενες να ακούσεις.

Ακούω, λοιπόν, μια Οκτάνα να λέει : "καλά, μιλάμε, έχω μείνει παγωτό τώρα"!!!

Πολύ παραστατικό, γέλασα κάμποσο ;)
 

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Γενικως βρισκω δυσκολο να προσδιορισω τετοιες λεξεις. Μπορει εμεις να μη τις εχω ακουσει τα τελευταια Ν χρονια, αλλα καποιος αλλος τις ακουει ακομα. Συνηθως οταν διαβαζω τετοιες λεξεις μερικες δεν τις εχω ακουσει καν (πχ. αουτομπαν) η νομιζω οτι τις ακουω ακομα, αν οχι απο φιλους, τουλαχιστον απο μεγαλυτερους (πχ. μανουλι)

Επισης καποιες λεξεις τις εχουμε μεσα μας χωρις να παρατηρουμε ποσο χρησιμοποιουνται. Πχ κι εγω εχω την εντυπωση οτι το "μοτοσακό" εχω καιρο να το ακουσω, αλλα δεν ξερω αν ειναι 2, 5 η 10 χρονια απο τοτε.
 

Οκτάνα

Ανάστροφη Ταξιδεύτρια
Λέτε ακόμα και ακούτε ακόμα όλα τα παραπάνω που αναφέρατε;;;;;; :αργκ:

Ενδιαφέρον θα ήταν ίσως (αλλά μάλλον πολύ δύσκολο) να γράφαμε και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τελικά. Θέλω να πω, από τί ηλικίες ακούμε τις συγκεκριμένες λέξεις/φράσεις, σε ποιό γεωγραφικό σημείο, κάτω απο ποιές περιστάσεις κτλ (ήδη ο Άμον έδωσε μια δική του εξήγηση για τη λέξη "φάμπρικα"). Γιατί εντάξει, μετά απ'αυτά που γράψατε, θα αρχίσω να πιστεύω οτι ζούμε σε διαφορετικούς πλανήτες :χαχα:

ΥΓ1: Χρυς, το "μένω παγωτό" είναι αρκετά συνηθισμένο στον δικό μου πλανήτη :))))

ΥΓ2: Σπάω τώρα :θρρρ:
 

Πεταλούδα

Θαλασσογέννητη Ελπίδα των Ηλιόμορφων Ονείρων
Αυτό που μου έρχεται αυτή την στιγμή είναι ότι όταν ήμασταν παιδιά (δεν ξέρω εσείς αν το κάνατε :))))) όποτε βλέπαμε να περνάει παπάς από την γειτονιά φτύναμε τον κόρφο μας και όποιος προλάβαινε ακούμπαγε τον άλλο και του έλεγε "παπάς πάνω σου", που σήμαινε κάτι σαν, ατυχές συμβάν για αυτόν που το εισέπραττε να το πω?

Ίσως αυτό να μην ταιριάζει τόσο πολύ σε αυτό το νημάτιο, γιατί μάλλον ήταν κάτι σαν παιχνίδι, απλά δεν έχει τύχει μεγαλώνοντας να το ξανακούσω..
( ίσως γιατί τα σημερινά παιδιά ασχολούνται με άλλα παιχνίδια και χρησιμοποιούν πλέον άλλη "διάλεκτο"? :χαχαχα:)
 
Last edited:
Μια φράση που δεν χρησιμοποιείται πια και ίσως τα πιτσιρίκια να μην ξέρουν καν την έννοια της, είναι: "πάρε το μηδέν"!!
Την χρησιμοποιούσαμε όταν δεν μπορούσαμε να συνεννοηθούμε με κάποιον. Όπως στα παλιά τηλέφωνα για να ακούμε κάποιες φορές καλύτερα τον συνομιλητη και να μπορούμε να συννενοηθούμε, παίρναμε το μηδέν! (Δεν έχω άλλη συσκευή εύκαιρη!) Τώρα τι λέμε;



Άλλη εκφράση που νομίζω έχει ξεχαστεί είναι: "Τζάμι"!!! Τώρα λέμε: "Γ#μ#το"!!!


Όσο για τα επαγγέλματα, σε εμάς εδώ στην ύπαιθρο και εισπράκτορα έχουμε στο ΚΤΕΛ και αγροφύλακα για τους αγρούς! :ρ
Φαροφύλακα δεν έχουμε, καθώς οι φάροι τώρα πια είναι αυτόματοι, ηλεκτρονικοί ή άνεργοι!

Τι θυμήθηκα εε! (περιμένω τη συνέχεια...) :ευχαριστώ:
 

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Την φάμπρικα όντως δεν την λέμε πλέον. Εκτιμώ πως χάθηκε κάπου μέσ' στην δεκαετία τού '70 αν και βέβαια θέλει έρευνα για να προσδιοριστεί κάτι τέτοιο. Την ακούμε πάντως νοσταλγικά στο τραγούδι τού Τσιτσάνη "σφυρίζει η φάμπρικα μόλις χαράξει, οι εργάτες τρέχουν για την δουλειά"

Η παγωνιέρα όντως, μάλλον ποτέ δεν αναφερόταν στο ηλ. ψυγείο.

Το τελεκομάντερ δεν το χρησιμοποιούσα ποτέ προσωπικά όμως νομίζω πως έπαιξε σαν λέξη.

Η λέξη αούτομπαν έρχεται από τα Γερμανικά και ενδέχεται να είχε χρήση περισσότερο στην Βόρεια Ελλάδα λόγω μεταναστών.

Το micro λεγόταν, και ίσως περισσότερο γραφόταν, πολύ την δεκαετία τού ’80. Νομίζω πως δεν υπάρχει τεύχος τού περιοδικού Pixel (με θέμα τούς υπολογιστές) που να μην ανέφερε την λέξη καμιά εκατοσταριά φορές, μίνιμουμ. Έχω Pixel με εξώφυλλο: "micro καλεί micro".

Αμοντιλιάδο, αν όντως λες "μασάει η κατσίκα ταραμά;" ("φτύνει και τα κουκούτσια" ήταν η απάντηση στο μυστηριώδες αυτό ερώτημα), καράφλιασα και ψυχικό τραλαλά, τότε είσαι νοσταλγός.

Πολύ σωστά παρατηρεί η Δεινομάχη πως το "πάρε το μηδέν" δεν θα ξανακουστεί. Να προσθέσω πως το ίδιο ακατανόητο θα ακούγεται πια στους νεότερους το τραγούδι με την Αλεξίου "πέσαν οι γραμμές μας, πέσαν οι γραμμές" σε μια εποχή που η σύνδεση διακοπτόταν δίχως λόγο, που κάποιος τρίτος παρεμβαλλόταν στην συζήτηση ή τύχαινε να κρυφακούς δυο άγνωστους να μιλάνε, και που όταν έκανες αίτηση για τηλεφωνικό αριθμό στον ΟΤΕ περνούσαν χρόνια (πολλά χρόνια) για να τον αποκτήσεις.

Το τζάμι αντικαταστάθηκε όχι μόνο από το γαμάτο αλλά και από το τζετ και άλλα.

Νέα συνδρομή: μπάλα-μπάλα για να πεις πως κάποιος τα έχει χαμένα: - Καλά, εσύ είσαι μπάλα-μπάλα, παιδάκι μου!

ΥΓ > όσοι δεν το είδατε, στην ανάρτηση τής Οκτάνας κάντε κλικ στο "σπάσε" για το ιστορικό και εξαίρετο τραγούδι με τον Γαρδέλη: "Ποιος είσαι 'σύ που 'ρθες εδώ σε 'μάς να κάνεις πλάκα; Άντε σπάσε, ρε μαλάκα!"
 
Last edited:

Αντέρωτας

Ξωτικό του Φωτός
Προσωπικό λέσχης
Για να πω την αληθεια ποτε δεν καταλαβα τι ηταν αυτο το μηδεν. Ειχα μαθει απο τους μεγαλυτερους οτι το παιρνεις για να φτιαξει η γραμμη, αλλα ποτε δεν γινοταν ετσι.

Οσο για τις γραμμες που πεφτουν, δε νομιζω να ειναι ακατανοητο αφου ακομα και τωρα πεφτει το ιντερνετ

Το τζαμι το ακουγα ουτως η αλλως πολυ σπανια. Τα λιγα ατομα που ξερω το χρησιμοποιουσαν, το ειχαν μαθει απο το στρατο

Το μπαλα-μπαλα δεν το εχω ακουσει ποτε
 
Για να πω την αληθεια ποτε δεν καταλαβα τι ηταν αυτο το μηδεν. Ειχα μαθει απο τους μεγαλυτερους οτι το παιρνεις για να φτιαξει η γραμμη, αλλα ποτε δεν γινοταν ετσι.

Οσο για τις γραμμες που πεφτουν, δε νομιζω να ειναι ακατανοητο αφου ακομα και τωρα πεφτει το ιντερνετ

Το τζαμι το ακουγα ουτως η αλλως πολυ σπανια. Τα λιγα ατομα που ξερω το χρησιμοποιουσαν, το ειχαν μαθει απο το στρατο

Το μπαλα-μπαλα δεν το εχω ακουσει ποτε
Το υπογράφω κι εγώ αυτό, όλο.

Άκου μπάλα - μπάλα :χαχαχα:
 

Οκτάνα

Ανάστροφη Ταξιδεύτρια
Μήπως (λεω, :μήπως;:) ο λιμοκοντόρος, ο πολιτσμάνος και ο χωροφύλακας "παίζουν" στις λέξεις που υποχώρησαν, ή είναι και αυτές απο εκείνες που ακούτε καθημερινά ορισμένοι; (γκουχου-γκουχου-ειρωνικός βήχας :χαχα: )
 
Πριν λίγο, ένα παλιό τραγούδι που άκουγα μού θύμισε τη λέξη σκοπός, με την έννοια της μελωδίας ("θα σε νανουρίσω με γλυκό σκοπό"). Δεν νομίζω ότι οι νεότεροι τη χρησιμοποιούν. Η λέξη μελωδία, που έχω την εντύπωση ότι παλιότερα είχε πιο λόγϊα χροιά, είναι πλέον στον καθημερινό λεξιλόγιο όλων μας.
 
Last edited:

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
το ίδιο έχει χαθεί κι λέξη χαβάς για μελωδία...
 
Πραγματικά,το μπάλα μπάλα δεν παίζει να υπάρχει!!!Μα πού το έχεις ακούσει;;;!!

Λάγνε,γιατί βάζεις διαλυτικά στο "λόγια";Για να ξεχωρίζει από τα λόγια;;
 
το ίδιο έχει χαθεί κι λέξη χαβάς για μελωδία...
Εντελώς. Με εξαίρεση, βεβαίως, την έκφραση «αυτός, το χαβά του!» που κατά ενδιαφέροντα τρόπο συνδέεται (μέσω της μουσικής) με την έκφραση «αυτός, το βιολί του!», που έχει το ίδιο νόημα.
Πιστεύω ότι ελάχιστοι αναγνωρίζουν την έννοια της μελωδίας στη λέξη χαβάς. Πάντως, στα Τουρκικά (και ακόμα πιο πίσω, στα Αραβικά), εκτός από "μελωδία", η λέξη σημαίνει κυριολεκτικά "αέρας"!! Και το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι η ιταλική λέξη aria, που μας είναι γνωστή κυρίως από την όπερα, σημαίνει κι αυτή τόσο "μελωδία" (μεταφορικά) όσο και "αέρας" (κυριολεκτικά). Το ίδιο και η γαλλική και αγγλική λέξη air.


Λάγνε,γιατί βάζεις διαλυτικά στο "λόγια";Για να ξεχωρίζει από τα λόγια;;
Ναι, για να ειπωθεί ως τρεις συλλαβές κι όχι ως δύο. Το είχα πρωτοδεί σε κείμενα του Γιάννη Χάρη, το βρήκα πρακτικότατο, και το υιοθέτησα.
 
Last edited:
Υπαρχουν παρα πολλες λεξεις που υποχωρησαν. Θα ειναι πιο ευκολο να τις εντοπισουμε αν κανουμε μια κατηγοριοποιηση, οπως για παραδειγμα : επαγγελματα, ρουχα η μοδα, εργαλεια δουλειας, σπιτιου κτλ,

Ενδιαφερον να σταθουμε (κατ εμε) ειναι στις καθημερινες λεξεις και φρασεις, που εγιναν εκτος μοδας γιατι ισως τις βαρεθηκαμε και βρηκαμε πιο ενδιαφερουσες, απο ονομασιες πραγματων που δεν χρησιμοποιουμε πια.

Η μονη που μου ερχεται στο μυαλο (δεν εχω θυμητικο σημερα) ειναι το : κουρεμενη γιδα, που κοροιδευαμε οποιον κουρευοταν γουλι
 

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Κάποτε χρησιμοποιούσαμε πιο πολύ τις λέξεις αίσθημα και πρόσωπο αναφερόμενοι στον φίλο/φίλη κάποιου/κάποιας. Σήμερα σχεδόν καθόλου.

— Τί κάνει το πρόσωπο; ( δηλ. τί κάνει το κορίτσι σου; )

— Η Ρούλα έχει νέο αίσθημα! ( δηλ. νέο αγόρι )
 
Εντύπωση μου κάνει και η σύντμηση κάποιων εκφράσεων όπως για παράδειγμα το "μισό λεπτό" που έμεινε μισό και έγινε "μισό".
 
Top