Θα ήθελα να συζητήσουμε σε αυτό το καινούριο νήμα, βιβλία που εξετάζουν ιστορικά γεγονότα από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Όταν λέμε μονογραφία, εννοούμε συνήθως μια ιστορική μελέτη που έγινε είτε από έναν επαγγελματία ιστορικό είτε από έναν ερασιτέχνη φιλίστορα είτε ακόμα από κάποιον που συμμετείχε στα ιστορικά γεγονότα μιας περιόδου και προσπαθεί να τα καταγράψει με αναστοχασμούς, κάνοντας έναν απολογισμό, είτε αποκαθιστώντας την ιστορική αλήθεια (σύμφωνα με τη δική του άποψη πάντα). Οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα είναι κυριολεκτικά γεμάτες από μονογραφίες μη-ιστορικών που αναφέρονται κυρίως στα ιστορικά γεγονότα της δεκαετίας του '40 (πόλεμος-κατοχή-εθνική αντίσταση-εμφύλιος) το οποίο είναι ένας πρώτης τάξεως υλικό για νέους μελετητές της σύγχρονης ιστορίας. Δεν θα σταθώ ιδιαίτερα σε αυτούς αλλά σε μονογραφίες ιστορικών-ερευνητών (είτε είναι επαγγελματίες ιστορικοί είτε όχι) οι οποίοι γράψανε εργασίες που αναφέρονται σε μεγάλες ή μικρότερες ιστορικές περιόδους είτε σε κάποια συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα θεωρώντας ότι αποδίδουν την ιστορική αντικειμενικότητα.
Στην Ελλάδα όσον αφορά τη σύγχρονη πολιτική ιστορία υπάρχουν 2 σημαντικά ρεύματα ιστοριογραφίας που βρίσκονται σε αντιπαράθεση:
Το πρώτο έχει να κάνει με την ιστορική αποτίμηση της δεκαετίας του '40 έτσι όπως αναπτύχθηκε την περίοδο της μεταπολίτευσης (και κυρίως τη δεκαετία του '80) και εκπροσωπείται στην κορυφή του από τους ιστορικούς Φλάισερ-Νικολακόπουλο-Μαργαρίτη-Κρομμύδα και στην ουσία αποκαθιστά τους πατριωτικούς τίτλους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αντιμετωπίζοντας προγενέστερες κρατικές προπαγανδιστικές θέσεις (π.χ ΕΑΜοβουλγαρισμός, προδοτική στάση των κομμουνιστών κ.ο.κ).
Το δεύτερο ρεύμα,που άρχισε να αναπτύσσεται στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του '90,εκπροσωπείται κυρίως από τους Καλύβα-Μαρατζίδη-Στάικου και αποτελεί εφαρμογή ενός ευρύτερου προτύπου ιστοριογραφίας που είναι γνωστό ως "νέο κύμα". Βασικά χαρακτηριστικά του είναι μια ερμηνεία των γεγονότων της κατοχής και του εμφυλίου με αιχμή του δόρατος το ΚΚΕ, το οποίο θεωρείται ως κόμμα που επιδίωκε να καταλάβει την εξουσία με τη βία εξολοθρεύοντας τους πολιτικούς του αντιπάλους. Τα τελευταία χρόνια είναι κυρίαρχο τόσο στα πανεπιστημιακά ιδρύματα όσο και στο δημόσιο λόγο μέσω ιστορικών εκπομπών.
Έχει ενδιαφέρον να συζητήσουμε για μονογραφίες της δεκαετίας του '40 και να πει καθένας από δω μέσα τι έχει διαβάσει και τι συμπεράσματα έβγαλε. Εμένα μου αρέσει πάρα πολύ η μονογραφία του καθηγητή του ΑΠΘ Γιώργου Μαργαρίτη ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος 1946-1949 και είναι ένα ογκώδες δίτομο έργο. Από ιστορία της ελληνικής επανάστασης έχω διαβάσει το μνημειώδες ιστορικό έργο του Γιάνη Κορδάτου Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επανάστασης του 1821 και ένα πιο πρόσφατο του Λύσσανδρου Παπανικολάου ο κοινωνικός χαρακτήρας του 1821. Για την περίοδο της αρχαιότητας και του βυζαντίου δεν έχω διαβάσει κάποια μονογραφία και θα ήθελα να μου προτείνετε κάτι που έχετε διαβάσει και το θεωρείτε "αξιόλογο".
Επίσης θα με ενδιέφερε να ανοίξει και μια συζήτηση για την στρατιωτική ιστορία δεδομένου ότι στην Ελλάδα δυστυχώς αυτός ο τομέας μονοπωλείται από εθνικιστικούς/μιλιταριστικούς/αντιδραστικούς κύκλους ή από εκδόσεις του ΓΕΣ οι οποίες είναι κατά βάση πληροφοριακές και προπαγανδιστικές και δεν προσφέρουν τροφή για περαιτέρω εξέταση σημαντικών πολεμικών συγκρούσεων με γνώμονα την αντικειμενικότητα .
Στην Ελλάδα όσον αφορά τη σύγχρονη πολιτική ιστορία υπάρχουν 2 σημαντικά ρεύματα ιστοριογραφίας που βρίσκονται σε αντιπαράθεση:
Το πρώτο έχει να κάνει με την ιστορική αποτίμηση της δεκαετίας του '40 έτσι όπως αναπτύχθηκε την περίοδο της μεταπολίτευσης (και κυρίως τη δεκαετία του '80) και εκπροσωπείται στην κορυφή του από τους ιστορικούς Φλάισερ-Νικολακόπουλο-Μαργαρίτη-Κρομμύδα και στην ουσία αποκαθιστά τους πατριωτικούς τίτλους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αντιμετωπίζοντας προγενέστερες κρατικές προπαγανδιστικές θέσεις (π.χ ΕΑΜοβουλγαρισμός, προδοτική στάση των κομμουνιστών κ.ο.κ).
Το δεύτερο ρεύμα,που άρχισε να αναπτύσσεται στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του '90,εκπροσωπείται κυρίως από τους Καλύβα-Μαρατζίδη-Στάικου και αποτελεί εφαρμογή ενός ευρύτερου προτύπου ιστοριογραφίας που είναι γνωστό ως "νέο κύμα". Βασικά χαρακτηριστικά του είναι μια ερμηνεία των γεγονότων της κατοχής και του εμφυλίου με αιχμή του δόρατος το ΚΚΕ, το οποίο θεωρείται ως κόμμα που επιδίωκε να καταλάβει την εξουσία με τη βία εξολοθρεύοντας τους πολιτικούς του αντιπάλους. Τα τελευταία χρόνια είναι κυρίαρχο τόσο στα πανεπιστημιακά ιδρύματα όσο και στο δημόσιο λόγο μέσω ιστορικών εκπομπών.
Έχει ενδιαφέρον να συζητήσουμε για μονογραφίες της δεκαετίας του '40 και να πει καθένας από δω μέσα τι έχει διαβάσει και τι συμπεράσματα έβγαλε. Εμένα μου αρέσει πάρα πολύ η μονογραφία του καθηγητή του ΑΠΘ Γιώργου Μαργαρίτη ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος 1946-1949 και είναι ένα ογκώδες δίτομο έργο. Από ιστορία της ελληνικής επανάστασης έχω διαβάσει το μνημειώδες ιστορικό έργο του Γιάνη Κορδάτου Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επανάστασης του 1821 και ένα πιο πρόσφατο του Λύσσανδρου Παπανικολάου ο κοινωνικός χαρακτήρας του 1821. Για την περίοδο της αρχαιότητας και του βυζαντίου δεν έχω διαβάσει κάποια μονογραφία και θα ήθελα να μου προτείνετε κάτι που έχετε διαβάσει και το θεωρείτε "αξιόλογο".
Επίσης θα με ενδιέφερε να ανοίξει και μια συζήτηση για την στρατιωτική ιστορία δεδομένου ότι στην Ελλάδα δυστυχώς αυτός ο τομέας μονοπωλείται από εθνικιστικούς/μιλιταριστικούς/αντιδραστικούς κύκλους ή από εκδόσεις του ΓΕΣ οι οποίες είναι κατά βάση πληροφοριακές και προπαγανδιστικές και δεν προσφέρουν τροφή για περαιτέρω εξέταση σημαντικών πολεμικών συγκρούσεων με γνώμονα την αντικειμενικότητα .
Last edited: