Δάνεια από "εξωτικές" γλώσσες στα Ελληνικά

[Τσίου]

Αντέρωτα, αν ξέρεις κι άλλα συνέχισε! Μόνο για το ουίσκι και τον χουλιγκανισμό γνώριζα.
(Τα φαλάφελ τα πουλούσαμε στο εξωτερικό σε wrap-μέσα σε αραβική πίτα, με χούμους, ταμπούλι, και άλλα. Όποιος ενδιαφέρεται μου στέλνει πμ )

 

[Αντέρωτας]

Κοιταξα σε λεξικο και ειδα οτι οντως το σακχαρον προερχεται απο τα Σανσκριτικα.

Παραδόξως, το όνομα Ζαχαρίας (Εβρ. Zekhariah) δεν έχει καμία σχεση με τα σανσκριτικά, ούτε με τη λέξη σάκχαρο, αν και μαλλον το αντιλαμβανοαστε ετσι στα Ελληνιά.

 

[Μπου Ραντλι]

Αφού πω κι εγώ μπράβο για τη φοβερή δουλειά που "έβγαλες" για να στήσεις αυτό το νήμα, συμπληρώνω κατ'αρχήν μερικές κατάλληλες λέξεις:

- μπακούρι από το αραβικό bakr = αρχικός, παρθενικός
- φακίρης από το αραβικό faquir = φτωχός
- κάφρος από το αραβικό kafir = άπιστος (στο Ισλάμ), χαρακτηρισμός του λαού Κόσα στη ΝΑ. Αφρική
- κασσίτερος από τον αρχαίο λαό των Κασσιτών που κατοικούσαν στο Νότιο Ιράκ
- καραόκε από το ιαπωνικό kara oke = κενή ορχήστρα
- γάτα, είτε από το κελτικό (ιρλανδίας) catt, είτε από το βορειοαφρικανικό kadis (νουβιακή λέξη)
- γαιτανάκι από το όνομα της κελτικής πόλης Gaeta
- βασανίζω από το αιγυπτιακό bahan = σχιστόλιθος που χρησιμοποιείται ως "λυδία λίθος"
- παρασάγγης από το ιρανικό farsang = μονάδα μέτρησης αποστάσεων των αρχαίων Περσών (5,4 χλμ.), δόκιμο σήμερα μόνο στην έκφραση "απέχει παρασάγγας" (είναι πολύ μακριά)
- λεβέντης από το ιρανικό lawand = γενναίος, παλληκάρι
- λεμόνι από το ιρανικό limun (απώτερη προέλευση σανσκριτικό nimbu) = γλυκολέμονο

Προσεχώς έχω να κάνω κάποια σχόλια και για ορισμένες ήδη αναφερόμενες λέξεις...

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

- λεβέντης από το ιρανικό lawand = γενναίος, παλληκάρι

Για το λεβέντης έχω μια ένσταση..

Η ετυμολογία της λέξης είναι τούρκικη <τουρκ levend< ιταλ. leventi
Ήταν σώμα πυροβολητών ή πειρατές από την ανατολή < levante "ανατολή"

Το συζήτησα πρόσφατα με μια φίλη τουρκολόγο!

 

[Αντέρωτας]

Ευχαριστω! Στην αρχη ειχα σκεφτει να μαζεψω και αραβικες λεξεις, αλλα διεπιστωσα οτι ειναι πολυ μεγαλος ο αριθμος και μου φανηκε πιο ρεαλιστικο να επικεντρωθω σε πιο εξωτικες γλωσσες απο τις οποιες πηραμε πεπερασμενο αριθμο λεξεων... χαιρομαι που εκανες το τολμηρο πρωτο βημα

Ενα σχετικο νημα με αραβικες λεξεις, ειναι εδω.

 

[Μπου Ραντλι]

Για το λεβέντης ο Μπαμπινιώτης δίνει και την τουρκική εκδοχή αλλά θεωρεί την περσική επικρατέστερη...

Για το καγκουρό υπάρχει μία χιουμοριστική εκδοχή : όταν ο ναύαρχος κι εξερευνητής Τζέιμς Κουκ αποβιβάστηκε στις ακτές της Αυστραλίας, ρώτησε τους ιθαγενείς πως λέγονταν αυτό το παράξενο ζώο που για πρώτη φορά έβλεπαν οι Ευρωπαίοι. Εκείνοι απάντησαν ka gourou (= δεν ξέρω) στη γλώσσα τους κι έτσι τυχαία καθιερώθηκε η ονομασία. Ίσως να πρόκειται για ιστορικό ανέκδοτο, είναι όμως η πιο διαδεδομένη άποψη για τη λέξη...

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

Ποιά έκδοση του Λεξικού του Μπαμπινιώτη; Γιατί αυτή που έχω εγώ δεν την αναφέρει καν την περσική ...

Πάντως επειδή όπως είπα το συζητούσα πρόσφατα το θέμα η έννοια της λέξης λεβέντης δεν μπορεί να γίνει απολύτως κατανοητή από κάποιον που τα Ελληνικά δεν είναι η μητρική του γλώσσα.
Είναι πιο λογικό να σήμαινε κάτι διαφορετικό και με την πάροδο των χρόνων να άλλαξε η σημασία της.
Μέσα σε αυτή την λέξη έχουν συμπυκνωθεί όλα τα θετικά χαρακτηριστικά του Έλληνα ώστε είναι αδύνατο μέχρι και να αποδοθεί σε άλλη γλώσσα...

Οπότε εμένα μου φαίνεται πιο σωστή η τουρκική προέλευση της...

 

[Μπου Ραντλι]

Μιλάμε για το "Ετυμολογικό" με το πράσινο χρώμα...

Εν τω μεταξύ το Λεξικό του Φυτράκη δίνει ως ιταλική την καταγωγή της λέξης (μάλλον από το Λεβαντίνος)...

 

[Αντέρωτας]

Οσον αφορα τα κανγκουρώ, υπαρχει αυτο το ανεκδοτο, αλλα δεν ισχυει, αφου οι ιθαγενεις εξακολουθουν να αποκαλουν gangurru ενα συγκεκριμενο ειδος κανγκουρω, ενω ενα αλλο ειδος ονομαζεται gurrumugu

 

[Αντέρωτας]

Για να δροσιστουμε θα αναλυσω τις μοναδικες (μαλλον) τρεις λεξεις που πήραμε απο τις γλωσσες των Εσκιμώων.

• Ιγκλού: από τη λεξη iglu της Ινουκτιτουτ, που σημαινει κτίριο, σπίτι.
• Άνορακ: από την γροιλανδεζικη λέξη annoraaq
• Καγιάκ: από τη γροιλανδέζικη και ινουκτιτουτ λέξη qajaq που θα πει "ανθρωπο-βαρκα".

Η λέξη Εσκιμώος προέρχεται απο μια ινδιανο-καναδέζικη λέξη, ayashkimew που σημαινει "αυτος που δενει χιονοπάπουτσα" και αναφερόταν σε διάφορες φυλές, όπως τους Ινουιτ του Λαμπραντόρ. Μέσω ισπανικών και γαλλικών, αναφέρεται γενικότερα στους αρκτικούς πολιτισμούς.

 

[Αντέρωτας]

Πάντως, οι Ελληνες ειχαν ιστορικες επαφες με τους Κελτες, ενω πολλες κελτικες λεξεις περασαν στα Αγγλικά και τα Γαλλικα.

χούλιγκαν: από το επίθετο της ιρλανδικής οικογένειας O'Houlihan (Ιρλανδικά: ό hUallachάin)

Και μια νεα που ακουσα στις ειδησεις σημερα: εκ-χουλιγκανισμός )

 

[Αντέρωτας]

Ο Ιαπωνικος πολιτισμος εχει αρκετη επιρροη στο δυτικό, οποτε, μεσω Αμερικης, εχει φτασει και στην κουλτουρα μας.

Θα γραψω εδω οσες λεξεις μπορω να σκεφτω προς το παρον, και οσες ειναι αρκετα εντυπωμενες στο καθημερινο λεξιλογιο (πχ. ο νιντζα μπορει να ακουστει σε ενα καθημερινο διαλογο. Αλλά χρήσιμες λεξεις οπως το σπαθί κατανα, το ποτό σάκε, ή ο σογκούν, ειναι πιο πολύ "ορολογίες" παρά καθημερινές λέξεις).

• αϊκίντο
• άνιμε
• γκοτζίλα
• καμικάζι
• καράτε, καρατέκα
• μάνγκα
• νίντζα
• νταν
• οριγκάμι
• σαμουράι
• σουντόκου
• σούσι
• τζούντο
• τσουνάμι
• χαρακίρι

Θα τις μελετησω και αναλυσω αργοτερα. Αν σκεφτειτε καποια αλλη (που να χρησιμοποιειται σε διαλογο ομως) γραψτε τη

 

[Αντέρωτας]

Η λέξη παρίας έρχεται απο το αγγλικό pariah, που με τη σειρα του ερχεται απο τη γλωσσα Ταμιλ paṟaiyaṉ (τυμπανιστής). Προκειται για ατομα κατωτερης καστας της κοινωνιας που δουλευαν ως τυμπανιστες για να αναγγείλουν την εμφανιση του βασιλιά.


Για να ειμαι ειλικρινης, βρισκω πολυ παραξενη αυτή τη λέξη και το πώς ήρθε στα ελληνικά. Την εμαθα σχετικα προσφατα και δεν την εχω χρησιμοποιησει ποτε. Αυτο που βρισκω παραενο ειναι οτι εχουμε ηδη λεξεις οπως "αποβλητος" και "περιθωριακος". Δεν καταλαβαινω γιατι επρεπε να δανειστουμε μια τετοια λεξη απο τα αγγλικα, η οποια μαλιστα δεν μοιαζει με αγγλικη, την οποια και ελληνοποιησαμε κιολας (λεμε "ο παρίας" και οχι "ο παράια" οπως κανουμε με αλλες αγγλικες λεξεις).

Μηπως προκειται για διεθνη ορο που χρησιμοποιειται στην κοινωνιολογια/ανθρωπολογια, και απο εκει περασε στην ελληνικη ορολογια με συγκεκριμενη σημασια, και απο εκει στην καθομιλουμενη ελληνικη;

 

[Αντέρωτας]

Μάνγκο - μέσω πορτογαλέζικων, από τα Ταμίλ maankaay. Maa σημαινει γενικα δεντρο μανγκο και kaay σημαινει "φρεσκο φρουτο", δηλ. "φρουτο απο δεντρο μανγκο"

 

[Λέανδρος]

Ρε Αντέρωτα που τα γνωρίζεις όλα αυτά; Έχω πάθει πλάκα...

 

[Αντέρωτας]

Δεν ειναι απο προσωπικη γνωση Απλα απο περιεργεια και κατοπιν αυθόρμητη ερευνα στο ιιντερνετ. Το θεμα ειναι να ξερεις να χρησιμοποιεις το γκουγκλ και λεξικα.

 

[Αντέρωτας]

πιπέρι (Α.Ε. πέπερι) θεωρείται δάνειο απο τα περσικά, σχετιζόμενο με το σανσκριτικό पिप्पलि (pippali) ένα είδος φυτού πιπεριάς.

 

[Ροζ τριανταφυλλο]

Το λεξιλόγιό μας, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, έχει πάρει πολλές επιρροές από άλλες γλώσσες, όπως Λατινικά (κήνσορας, ίντριγκα, ινκόγκνιτο, λάβαρο, όλοι οι μήνες), Γαλλικά (μακιγιάζ, αμπραγιάζ, ασανσέρ, ντεκορατέρ), Αγγλικά (κομπιούτερ, χολ, κόμικς, γιάπης, μπίζνες), Ιταλικά (μαντολίνο, λατέρνα, καρότσι, κασόνι), Τούρκικα (χασάπης, άτι, μπακίρι, κολάι) ακόμα και απο τα Γερμανικά (κραχ, χάμστερ, ναζί, σνίτσελ, κιτς).

Spoiler

Πάντα έγραφα ωραίους προλόγους, πάμε τώρα στο κυρίως θέμα

Όμως έχουμε πάρει και λέξεις απο πιο εξωτικές γλώσσες, με τις οποίες ο πολιτισμός μας δεν είχε επαφές, ή γλώσσες που θεωρούμε άγνωστες. Ακούμε πχ για σανσκριτικά και ο νους μας πηγαίνει σε μια αρχαία εξωτική γλώσσα για την οποία δεν ξέρουμε τίποτα. Και όμως, έχουμε χρησιμοποιήσει λέξεις από τα σανσκριτικά στην καθημερινή μας ομιλία

Σε αυτό το νημάτιο θα ξεκινήσω με αναρτήσεις, μία για κάθε γλώσσα για την οποία θα μαθαίνω ή μαθάίνουμε κάτι, και κατόπιν θα τις ανανεώνω με επεξεργασία όταν χρειαστεί. Οπότε αυτό το νημάτιο θα είναι κάτι σαν blog! ;)

πολυ ενδιαφερουσα αναρτηση

 

[Αντέρωτας]

πολυ ενδιαφερουσα αναρτηση

Και που να δεις το υπολοιπο νημα :D

 

[Αννετούσκα]

Έχει πέσει στην αντίληψή μου εδώ και καιρό αυτό το νήμα και άργησα να συγχαρώ τον φέροντα την πρωτοβουλία, ειλικρινά μπράβο! Για όλη την έρευνα και τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες γλωσσολογικές παρατηρήσεις. Παρακολουθώντας τελευταία μαθήματα τουρκικών υπάρχει ένας σωρός από λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά και μας θυμίζουν την συνύπαρξη με τον γειτονικό λαό για αιώνες στο παρελθόν. Και πολλές από αυτές είναι περσικής/αραβικής προέλευσης. Μου ήρθαν πολλές και σύντομα θα τις ρίξω εδώ μέσα για να διατηρηθεί και το νήμα γιατί του αξίζει.
Επίσης μου ήρθε ένα βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη που διάβασα πρόσφατα και η γλώσσα είναι αυτή που με κέρδισε κατά κράτος σε αυτό (πέρα βέβαια από την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία). Είναι "Ο γύρος του θανάτου" που μιλά για την ιστορία του δράκου του Σέιχ Σου της Θεσσαλονίκης και όπου σε κάθε κεφάλαιο παρουσιάζεται η οπτική διαφόρων ανθρώπων που γνώρισαν με κάποιον τρόπο τον Παγκρατίδη. Ο καθένας μιλά αναλόγως το background του, με διαφορετική γλώσσα και ντοπιολαλιά. Ίσως και να είναι άσχετο με το νήμα, ίσως και όχι