Γουίλιαμ Μπέκφορντ (William Beckford): "Η Ιστορία του Χαλίφη Βατέκ"



Τίτλος: Η Ιστορία του Χαλίφη Βατέκ
Πρωτότυπος τίτλος: Vathek
Συγγραφέας: William Beckford
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ
Εκδόσεις: γράμματα
Χρονολογία έκδοσης: 1980
Πρώτη έκδοση: 1792
Αριθμός σελίδων: 127

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Γεννήθηκε την 1η του Οκτωβρίου 1760 στο Λονδίνο. Στην ηλικία των δέκα, κληρονόμησε μια περιουσία από τον πατέρα του William Beckford, που ήταν δύο φορές Δήμαρχος του Λονδίνου, περίπου 1.000.000 μετρητά.
Ήταν ένας παθολογικός και ανήσυχος συλλέκτης, ο οποίος, πωλούσε συχνά έργα και μερικές φορές αργότερα τα επαναγόραζε... Μετά το 1796 απομονώθηκε στην έπαυλή του Φόντχιλ, που την είχε διακοσμήσει με σπάνια συλλεκτικά αντικείμενα.
Ο Γουίλιαμ Μπέκφορντ ξεκίνησε εκεί, τη συγγραφή του «Βαθέκ» το 1782 σε ηλικία 21 ετών, και το βιβλίο εκδόθηκε, αρχικά στη γαλλική γλώσσα, το 1786. Το έργο αυτό είναι και το μοναδικό που έγραψε και είχε επηρεάσει πολλούς μεγάλους λογοτέχνες όπως ο Λόρδος Βύρων, ο Τζών Κητς, ο Κλαρκ Άστον Σμιθ και ο Χ.Φ Λαβκράφτ.
Το βιβλίο αποτέλεσε μεγάλο αίνιγμα για τους ιστορικούς καθώς δεν μπορούσε να ενταχθεί σε κανένα λογοτεχνικό είδος και αναδείκνυε τον σκοτεινό και αινιγματικό χαρακτήρα του Μπέκφορντ.

Υπόθεση

Η υπόθεση του βιβλίου μοιάζει βγαλμένη από τις ιστορίες της Σεχραζάτ στις "Χίλιες και μια Νύχτες". Ο Χαλίφης Βατέκ κάνει μια συμφωνία με τον υπηρέτη του Διαβόλου-Εβλίς τον Γιαούρ , για να μπορέσει να απολαύσει τα πλούτη και την χλιδή των προαδαμιαίων Σουλτάνων. Τα ανταλλάγματα είναι μεγάλα αλλά η ακόρεστη περιέργεια του τον τυφλώνει...
Αρωγός του σε αυτό το καταραμένο ταξίδι η μητέρα του, η Καράθις. Μια υστερόβουλη, αδίστακτη και πανούργα μάγισσα που πάνω από το προσωπικό της συμφέρον αλλά και αυτό του γιου της δεν βάζει τίποτα στον κόσμο...

Εκ πρώτης όψεως μοιάζει λίγο κοινότυπο το θέμα (συμφωνία με τον Διάβολο), αλλά το βιβλίο σου τραβάει την προσοχή από τις πρώτες κιόλας σελίδες και αυτό πιστεύω γίνεται κυρίως για 2 λόγους. Ο πρώτος είναι πως οι λάτρεις των Αραβικών μύθων θα μαγευτούν από τα χαρέμια, τους μάγους, της πριγκίπισσες και τα φανταστικά όντα της μουσουλμανικής μυθολογίας ενώ οι φίλοι των γοτθικών ιστοριών θα ενθουσιαστούν από την όλη ατμόσφαιρα αλλά και τους σκοτεινούς χαρακτήρες.
Προσωπικά πιστεύω πως είναι ένα ενδιαφέρον ανάγνωσμα για όλους τους βιβλιόφιλους.

Η σχέση του Βατέκ με την μητέρα του (που μοιάζει με την Λαίδη Μάκβεθ του Σαίξπηρ), τα ερωτικά του σκιρτήματα, οι εναλλαγές στην αυτοεκτίμησή του τον κάνουν εν τέλει ένα συμπαθητικό αντιήρωα που εγκαταλείπει την μουσουλμανική του πίστη και δεσμεύεται με σκληρές και απεχθείς πράξεις για να αποκτήσει διαβολική γνώση και τη δύναμη.

Ο Βαθέκ ερωτεύεται την πριγκίπισσα Νουρονιχάρ και ενώ σύμφωνα με τις περιγραφές του βιβλίου μοιάζει ετεροφυλόφιλος, θεωρώ πως υποβόσκει και μια ομοφυλοφιλική έλξη μεταξύ του χαλίφη και του μικρό ξαδέλφου της Νουρονιχάρ , Γκουλχενρούζ, ο οποίος φέρνει πιο πολύ σε κορίτσι (αχνά θυμίζει την σχέση Άσενμπαχ και Τάτζιο στο βιβλίο "Θάνατος στην Βενετία" τους Τόμας Μαν) παρά σε νεαρό αγόρι.
Μέσα από το χαρακτήρα του Γκουλχενρουζ, ο Μπέκφορντ ζωγραφίζει ίσως ένα πορτρέτο του ξαδέλφου του, William Courtenay, με τον οποίο κυκλοφορούσε μια φήμη πως ο Μπέκφορντ είχε σεξουαλικές σχέσεις. Το σκάνδαλο που ακολούθησε ανάγκασε τον Μπέκφορντ να αφήσει την Αγγλία για να ζήσει με τον ξάδελφό του στην Ευρώπη, επιστρέφοντας περίπου δεκαπέντε χρόνια αργότερα.

Οι τελευταίες σελίδες του βιβλίου είναι οι πιο συναρπαστικές με τις περιγραφές της κόλασης και των κολασμένων να μένουν ανεξίτηλες στην μνήμη του κάθε αναγνώστη.
Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία της φαντασίας σε όλο το έργο, ακόμα και σουρεαλισμός, στις περιγραφές του αφηγητή της πορείας του Βαθέκ προς την καταδίκη.

Εν τέλει νομίζω πως αξίζει το αναγνωστικό κοινό να αφεθεί στις σελίδες αυτού του γοτθικού αινιγματικού βιβλίου που αποτελεί ένα συνδυασμό των Αραβικών Νυχτών, του Φάουστ και της Θείας Κωμωδίας.
 
Last edited by a moderator:
Πάει καμιά δεκαετία που το διάβασα. Γενικά δεν έχω και σε πολύ εκτίμηση την γοτθική λογοτεχνία (η άποψή μου επιγραμματικά για το ρεύμα είναι ότι έχει ενδιαφέρον για την εποχή που γράφτηκε αλλά οι συμβάσεις και οι υπερβολές της εποχής αυτής οι οποίες αντικατοπτρίζονται στα έργα του ρεύματος αυτού τα κάνουν "ξερά για τον σημερινό αναγνώστη και ουσιαστικά όχι ιδιαίτερα ελκυστικά αναγνώσματα). Τον Βατέκ λοιπόν τον διάβασα μετά από τον εξαιρετικό Φρανκενστάιν και τα αδιάφορα (έως πολύ κακά) Η φωλιά του λευκού φιδιού του Μπ. Στόκερ και Το κάστρο του Οτράντο του Χ. Γουόλπολ (που θεωρείται το πρώτο γοτθικό μυθιστόρημα, ο υπότιτλος του έδωσε το όνομα του λογοτεχνικού ρεύματος, είναι όμως τόσο ξύλινο που γίνεται εντελώς δυσκολοδιάβαστο) και μου φάνηκε αρκετά καλό. Φυσικά δεν ξεφεύγει από τον διδακτισμό του γοτθικού μυθιστορήματος (τουλάχιστον του πρώιμου) με την κεντρική ιδέα (σε πρώτο επίπεδο) "Πρόσεξε να είσαι καλό παιδάκι γιατί αλλιώς θα σε πάρει ο Διάολος" όμως είναι αρκετά ασυνήθιστο μιας και ξεφεύγει από μια σκοτεινή μεσαιωνική/αναγεννησιακή Ευρώπη και τοποθετείται στην φωτεινή Αραβική έρημο, ενώ ο Βατέκ τιμωρείται όχι για το ότι είναι αμαρτωλός ως χριστιανός αλλά για την περιφρόνησή του στην μουσουλμανική θρησκεία και την καταπάτηση των πανανθρώπινων αξιών. Αυτό είναι αρκετά τολμηρό για ένα βιβλίο γραμμένο στα τέλη του 18ου αιώνα και που απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε ένα μεγαλωμένο σε χριστιανικό περιβάλλον κοινό. Τελικά θεωρώ ότι είναι ένα ενδιαφέρον δείγμα γοτθικού μυθιστορήματος, δεν ταιριάζει 100% με το ρεύμα (όπως αναφέρει και ο Νικόλας στην πολύ όμορφη παρουσίασή του παραπάνω), δεν είναι τόσο καλό όσο ο Φρανκενστάιν είναι πολύ καλύτερο από τα βιβλία του Γουόλπολ ή του Στοκερ που έχω διαβάσει
 
Χρήσιμος ο σχολιασμός σου Κόρτο!! Και σε ευχαριστώ για την φιλοφρόνηση!

Για την "Φωλιά του Φιδιού" του Στόουκερ νομίζω τα έχουμε πει και σε άλλο νήμα... Το βιβλίο είναι απαίσιο.
Το Κάστρο του Οτράντο πάλι με τους επίπεδους χαρακτήρες του και την μάλλον αφελή ιστορία του εντελώς αδιάφορο.

Ο Βατεκ πάλι είναι ένα περίεργο βιβλίο, που όπως είπες και συ για την εποχή του ήταν αρκετά τολμηρό... Εμένα μου άρεσε ο χαρακτήρας του ίδιου του Βατέκ και της μητέρας του. Οι υπόλοιποι είναι κάπως μονοδιάστατοι... Συν τα υπόλοιπα που περιγραφω πιο πάνω...:))
 
Για άλλη μια φορά συγχαρητήρια Δε Κιντ!! Μου άρεσε πολύ η παρουσίαση, πετυχαίνει να συλλάβει και να μεταδώσει την μαγεία αυτού του υπέροχα αλλόκοτου βιβλίου που είναι ένα από τα πιο παράξενα που έχω διαβάσει και γι' αυτό από τα πιο γοητευτκά. Η ασυνήθιστη μείξη ανατολίτικου παραμυθιού και γοτθικής ατμόσφαιρας κάνει την ιστορία ακόμα πιο αινιγματική και σαγηνευτική ενώ οι σουρεαλιστικές, όπως αναφέρεις, πινελιές ενισχύουν την ανησυχητική αίσθηση του απόκοσμου. Πολύ ενδιαφέρουσες βρήκα και τις παρατηρήσεις σου, όπως τον παραλληλισμό της Καραθις με την λαίδη Μάκβεθ ή του Γκουλχενρούζ με τον Τάτζιο.

Προσωπικά, προτιμώ το πρώτο μισό της ιστορίας (την επίσκεψη του μυστηριώδη ξένου ο οποίος με τα τερτίπια του προκαλεί ανατροπές και βγάζει από τους κεντρικούς χαρακτήρες, τον Βαθέκ και την Καραθις, την αδίστακτη και υποχθόνια πλευρά τους ενώ αρχικά δεν χρωματίζονται τόσο αρνητικά) παρά το τέλος του, που κι αυτό ήταν βέβαια συναρπαστικό αλλά και τραγικό

καθώς ουσιαστικά λαχταρούν να φτάσουν στην περίτεχνη και απατηλή κόλαση αγνοώντας πως οδεύουν στον αφανισμό τους.

Αγαπημένη μου στιγμή, είναι το σημείο όπου ο Βαθέκ παραπλανώντας τους υπηκόους του συγκεντρώνει τα νεαρά αγόρια τους δήθεν για να αναδείξει το ομορφότερο και πιο άξιο από όλα, αλλά στην πραγματικότητα ετοιμάζει την περίπλοκη θυσία τους στον αδηφάγο Εβλίς. Η όλη σκηνή του τεχνάσματος που σκαρφίζεται ώστε να μην γίνει αντιληπτή η πραγματική του πρόθεση, ούτε καν τη στιγμή κατά την οποία τίθεται σε εφαρμογή, ήταν πολύ υποβλητική και έχει χαραχτεί στην μνήμη μου.

Επίσης μου άρεσε πολύ η σκηνή στο σπήλαιο όπου ο Γκουλχενρούζ και η Νουρονιχάρ μεταφέρονται με σκοπό να πεισθούν πως είναι νεκροί και στη συνέχεια ξυπνάνε έχοντας την εντύπωση πως είναι πνεύματα και ζουν μία μετά θάνατον ζωή!
.
Τέλος, να πω ότι αδιάσπαστο κομμάτι της γριφώδους γοητείας του βιβλίου θεωρώ την εκκεντρική και απροσπέλαστη προσωπικότητα του ίδιου του συγγραφέα - κάτι από την οποία σίγουρα εμφύσησε και στον σκοτεινό ήρωα του - καθώς και την περιπετειώδη ζωή του.
 
Last edited:
Χήθκλιφ σε ευχαριστώ πολύ. Βλέπω πως για ακόμη μια φορά υπάρχει σύμπνοια και ταύτιση απόψεων...

Όπως είπες και συ η σκοτεινή και αλλόκοτη φιγούρα του ίδιου του Μπέκφορντ δίνει στο βιβλίο μια παράξενη ατμόσφαιρα. Σαν μεγάλος θαυμαστής των Αραβικών μύθων μπορώ να πω πως με γοητεύει ο συνδυασμός του παραμυθιού και της γοτθικής ατμόσφαιρας!!!

Η σκηνή με τα 50 αγόρια που αναφέρεις μου δημιούργησε έντονα συναισθήματα που και γω δύσκολα θα τα ξεχάσω...

Το τέχνασμα με τον ψεύτικο θάνατο ίσως το δανείστηκε και ο σκηνοθέτης της ταινίας "Ο Μάγος Άιζενχάιμ", όπου ο μάγος ξεγελάει τον πρίγκηπα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο!!!

Τέλος η περιγραφή της κόλασης και των μαρτυρίων μου φάνηκε αρκετά πρωτότυπη και ταυτόχρονα απόκοσμη.
Η αιώνια φλεγόμενη καρδιά...
 
Δεν εννοούσα πως δεν ήταν πρωτότυπες ή ευφάνταστες οι περιγραφές της κόλασης, απλώς με γοήτευσε λίγο παραπάνω το πρώτο μισό... που ίσως μάλιστα να ήταν λιγότερο εντυπωσιακό. Παραξενιές!

Όσο για για την αναλογία με τον Μάγο Αιζενχάιμ, παρόλο που μου αρέσει πολύ αυτή η ταινία, δεν είχα αντιληφθεί την ομοιότητα... έχεις μια ικανότητα για επιτυχημένους συσχετισμούς και φυσικά παρατηρητικότητα!
 
Κατα συμπτωση το στριψιμο της βιδας και ο Βατεκ ( αν εννοεις το "Η ιστορια του χαλιφη Βατεκ") ειναι δυο απο τα χειροτερα βιβλια που εχω διαβασει.
Το πρωτο το βρηκα υπερβολικα μετριο με αδιαφορους χαρακτηρες και αρκετα βαρετη πλοκη. Το δευτερο το διαβασα πολυ παλια αλλα θυμαμαι οτι με ειχε βασανισει πολυ για να το τελειωσω παρολο που ειχε μολις 120 σελιδες.
Τζάρλαξλ ένα βιβλίο που για σένα είναι βαρετό για κάποιον άλλον μπορεί να είναι αρκετά ενδιαφέρον... Ειδικά ένα αμφιλεγόμενο δημιούργημα όπως ο Βατέκ.:ναι:

Ξέρω αρκετά άτομα που το λάτρεψαν και το διάβασαν παραπάνω από μια φορά...

Εγώ προσωπικά όπως μπορείς αν θέλεις να δεις και στην παρουσίαση μου το βρήκα μαγικό και πρωτοποριακό... :)
 

Φαροφύλακας

Απαρέμφατος Δροσουλίτης του πιο Μόρμυρου Φθόγγου
Προσωπικό λέσχης
Το Στρίψιμο το διάβασα πριν πολλά χρόνια αλλά κι εμένα μου άφησε μια καλή αίσθηση. Αν θυμαμαι καλά έστηνε υπαινικτικά μια περίπτωση τρέλας.
 
Τζάρλαξλ ένα βιβλίο που για σένα είναι βαρετό για κάποιον άλλον μπορεί να είναι αρκετά ενδιαφέρον... Ειδικά ένα αμφιλεγόμενο δημιούργημα όπως ο Βατέκ.:ναι:

Ξέρω αρκετά άτομα που το λάτρεψαν και το διάβασαν παραπάνω από μια φορά...

Εγώ προσωπικά όπως μπορείς αν θέλεις να δεις και στην παρουσίαση μου το βρήκα μαγικό και πρωτοποριακό... :)
Δε διαφωνω. Μα δεν ειπα οτι το βιβλιο ειναι κακο επειδη δεν αρεσε σε μενα. Προσωπικη γνωμη μου ηταν που κατα συμπτωση ταιριαζε με το μεσο ορο των σχολιων στο goodreads.
Ισως να φταιει οτι το διαβασα στην σκοπια.
 
Το Στρίψιμο το διάβασα πριν πολλά χρόνια αλλά κι εμένα μου άφησε μια καλή αίσθηση. Αν θυμαμαι καλά έστηνε υπαινικτικά μια περίπτωση τρέλας.
Αν και είναι άσχετο με την παρουσίαση μου, θα πω κι εγώ Φάρε πως αυτό που με είχε εντυπωσιάσει στο Στρίψιμο της Βίδας ήταν οι υπαινιγμοί του Τζέημς.

Ισως να φταιει οτι το διαβασα στην σκοπια.
Ε μα πες το ότι το έχεις συνδέσει με τέτοιο βίωμα !!!! :)))) Δώσε του άλλη μια ευκαιρία!!! :ξεφύλλισμα:

Εγώ πάντως στην πύλη στον στρατό είχα ξετινάξει τον Καζαντζάκη...
 
συμφωνω με τον χηθκλιφ και τον νικολα δε κιντ.
μου αρεσε κι εμενα αυτο το βιβλιο. τι ωραια σχολια και αναλυση κανατε βρε παιδια. ετσι μου ερχεται να το ξαναδιαβασω.

σκοτεινο παραμυθι απο τις χιλιες και μια νυχτες. γιατι να μην αρεσει σε καποιον.
εγω εχω αλλη εκδοση ομως με ποιο ωραιο εξωφυλλο
 
Όμορφη παρουσίαση Νικόλα, όπως πάντα. Μου αρέσει που πάντοτε κάνεις και τους σχετικούς παραλληλισμούς με άλλα έργα και τις επιρροές που εντοπίζεις. Ελπίζω να το βρώ σε καμιά δανειστική βιβλιοθήκη. Τώρα βέβαια βλέπω οτι υπάρχει και στην πρωτοπορία. Θα πάω να το τσιμπήσω μου φαίνεται.
 
Σε ευχαριστώ Στιλλ!! Χαίρομαι όταν υπάρχει σύμπνοια με αγαπημένα πρόσωπα!!!!

Να το αγοράσεις, να το διαβάσεις και να το σχολιάσεις!
Όσο για τους παραλληλισμούς που λες, θεωρώ πως είναι η πεμπτουσία της τέχνης...:)))
 
Top