Απόστολος Δοξιάδης: "Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ"

676

Τίτλος: Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ
Συγγραφέας: Απόστολος Δοξιάδης
Γλώσσα: Ελληνική
Εκδόσεις: Καστανιώτη
Έτος έκδοσης: 2001
Διαστάσεις: 14,5 Χ 20 εκ.
Αριθμός σελίδων: 288
ISBN: 960-03-2991-5


Στην επιστήμη των μαθηματικών, υπάρχουν προβλήματα που η λύση τους είναι τόσο δύσκολη, ώστε επί πολλούς αιώνες οι επιστήμονες δεν καταφέρνουν να την προσεγγίσουν. Τα πιο διάσημα από αυτά τα προβλήματα είναι το Τελευταίο Θεώρημα του Φερμά και η Εικασία του Γκόλντμπαχ. Με απλά λόγια, το Τελευταίο Θεώρημα του Φερμά λέει ότι η εξίσωση του Πυθαγορείου Θεωρήματος ισχύει μόνο για τα τετράγωνα των αριθμών a, b και c. Δηλαδή ενώ ισχύει: a[SUP]2[/SUP]+b[SUP]2[/SUP]=c[SUP]2[/SUP] , η εξίσωση a[SUP]n[/SUP]+b[SUP]n[/SUP]=c[SUP]n[/SUP] δεν ισχύει (όπου n οποιοσδήποτε ακέραιος μεγαλύτερος του 2). Η Εικασία του Γκόλντμπαχ που διατυπώθηκε το 1742, λέει ότι "κάθε ζυγός θετικός αριθμός μεγαλύτερος του 2, μπορεί να γραφεί σαν άθροισμα δύο πρώτων αριθμών".
Το Τελευταίο Θεώρημα του Φερμά διατυπώθηκε το 1637 και αποδείχτηκε μόνο το 1995 από τους μαθηματικούς Άντριου Γουάιλς και Ρίτσαρντ Τέιλορ. Η απόδειξη του άφησε άφωνους όλους τους μαθηματικούς του κόσμου. Μέχρι τότε όλες οι προσπάθειες για απόδειξη του θεωρήματος είχαν αποτύχει. Η απόδειξη του 1995 υπήρξε περιπετειώδης και μυθιστορηματική, μιας και οι μαθηματικοί που ασχολήθηκαν, δούλευαν με μυστικότητα για πολλά χρόνια, χωρίς καμιά "πρόδρομη" ανακοίνωση. Η πρώτη εκδοχή της απόδειξης ήταν 120 σελίδες και η επιτροπή μαθηματικών που ανέλαβε να ελέγξει την εργασία αυτή, διαπίστωσε ένα κενό στην όλη διαδικασία. Χρειάστηκε ένας χρόνος δουλειάς ακόμη για να ξεπεραστεί το τελευταίο αυτό εμπόδιο.
Η εντυπωσιακή πορεία των Άντριου Γουάιλς και Ρίτσαρντ Τέιλορ για την απόδειξη του Τελευταίου Θεωρήματος του Φερμά έδωσε την έμπνευση στον Α. Δοξιάδη, που είναι μαθηματικός και ο ίδιος, να γράψει το βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα. Επειδή η απόδειξη του Τελευταίου Θεωρήματος του Φερμά είχε πάρει μεγάλη δημοσιότητα, χρησιμοποίησε στη μυθοπλασία του το πρόβλημα της Εικασίας του Γκόλντμπαχ, η οποία στην πραγματικότητα δεν έχει αποδειχθεί ακόμη. Κατά τα άλλα παρουσιάζει με μυθιστορηματικό τρόπο και με φανταστικά πρόσωπα, την καταπληκτική ιστορία της απόδειξης του τελευταίου θεωρήματος του Φερμά.
Πρόκειται για ένα "δύσκολο" βιβλίο, που όμως γίνεται συναρπαστικό με τον καταπληκτικό τρόπο που το παρουσιάζει ο συγγραφέας. Το βιβλίο αυτό είναι ένα αστέρι της μαθηματικής λογοτεχνίας, που έγινε γνωστό πρώτα στο εξωτερικό και μετά στην Ελλάδα.


Στην Αθήνα, ένας συνταξιούχος πανεπιστημιακός καθηγητής Μαθηματικών (ο θείος Πέτρος) είναι το μαύρο πρόβατο της οικογένειας Παπαχρήστου, επειδή δεν έχει καταφέρει πολλά πράγματα στη ζωή του. Υπήρξε καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μονάχου και μαθητής του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Είναι ιδιόρρυθμος, νευρικός και απρόβλεπτος. Ο ανιψιός του (αφηγητής), που είναι μαθητής λυκείου, διαπιστώνει τυχαία, ότι ο θείος Πέτρος ασχολείται μυστικά με την επίλυση κάποιου δύσκολου μαθηματικού προβλήματος. Η μόνη εξωτερική βοήθεια που χρησιμοποιεί είναι η αλληλογραφία του με πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες. Τόσο πολύ εντυπωσιάζεται, που αποφασίζει να γίνει και ο ίδιος μαθηματικός, παρά τις αντιρρήσεις του θείου του. Ο θείος Πέτρος τότε τον υποβάλλει σε διάφορες δοκιμασίες στις οποίες αποτυγχάνει. Μετά από πολλές περιπέτειες, καταλαβαίνει ότι ο θείος του προσπαθεί να αποδείξει την Εικασία του Γκόλντμπαχ. Προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα που γενιές ολόκληρες μαθηματικών δεν κατάφεραν να λύσουν. Οδηγείται λοιπόν στην ύβρη...
 
Last edited by a moderator:
Μια πολύ ωραία παρουσίαση για ένα εξαιρετικό βιβλίο, πράγματι. Ο Δοξιάδης γράφει καταπληκτικά, και παρόλα τα μαθηματικά που περιέχονται, το βιβλίο είναι απολαυστικό (αν και ομολογουμένως ίσως είμαι προκατειλημμένη, μιας και αγαπώ τα μαθηματικά έτσι και αλλιώς). Δεν ξέρω γιατί λες ότι έγινε πρώτα γνωστό στο εξωτερικό και μετά στην Ελλάδα - εγώ το πήρα μόλις κυκλοφόρησε, και θυμάμαι ότι όχι μόνο είχε δεχθεί αρκετή προώθηση από τις εφημερίδες (τότε ακόμα από κει περιμέναμε να μάθουμε τι κυκλοφορεί και αξίζει στα εκδοτικά δρώμενα της χώρας), αλλά και για καιρό έμεινε στις πρώτες θέσεις των ευπώλητων. Αντίθετα, το Logicomix νομίζω άργησε να αποκτήσει εδώ τη δημοφιλία που είχε συσσωρεύσει στο εξωτερικό (αν και δεν παίρνω όρκο κιόλας, εγώ έτσι και αλλιώς τον είχα προσθέσει τον Δοξιάδη στους συγγραφείς που μου "μιλάνε").
 
Συμφωνώ μαζί σου. Κάπου διάβασα ότι το βιβλίο έγινε γνωστό πρώτα στο εξωτερικό, μπορεί να κάνω και λάθος.:) Μια καλή κριτική βρήκα εδώ.
Εγώ δεν είμαι πολύ εξοικειωμένος με τη μαθηματική λογοτεχνία, παρά το ότι έχω διαβάσει μερικά βιβλία. Έτσι είναι καλό να πουν τη γνώμη τους και πιο ειδικοί από εμένα.:)
Πάντως είναι απολαυστικό βιβλίο. Και εγώ αγαπώ τα μαθηματικά από την παιδική μου ηλικία.:)

Εδώ είδα ότι έγινε πρώτα γνωστό το βιβλίο στο εξωτερικό (σελ. 1).
 
Last edited:

Έλλη Μ

Συντονιστής
το Τελευταίο Θεώρημα του Φερμά λέει ότι [...] η εξίσωση a[SUP]n[/SUP]+b[SUP]n[/SUP]=c[SUP]n[/SUP] δεν ισχύει (όπου n οποιοσδήποτε ακέραιος μεγαλύτερος του 2).
Ο Φερμά, διατυπωνοντας αυτόν τον εκπληκτικό ισχυρισμό, πίστεψε ότι μπορεί να τον αποδείξει κι όλας. Στο περιθώριο των σημειώσεών του, στα Αριθμητικά του, σχολιάζει με τον πλέον πονηρό τρόπο:
"Έχω μια πραγματικά υπέροχη απόδειξη αυτής της πρότασης, που όμως δε χωρά σε ένα τόσο στενό περιθώριο." :)))):))))

Πολύ ωραία παρουσίαση. :ναι:
 

Έλλη Μ

Συντονιστής
Ίσως να σε ενδιαφέρει αυτό. :ναι:
Αυτό, από τη άλλη, ειναι σαν τον Κόσμο της Σοφίας, αλλά για τα Μαθηματικά. Και ο Τεύκρος Μιχαηλίδης είναι πολύ καλός μεταφραστής, μαθηματικός, εχει γράψει και άλλο ένα ωραίο μαθηματικό μυθιστόρημα.
 
Last edited:
Το Θεώρημα του Παπαγάλου το έχω διαβάσει και μου άρεσε πολύ. Τα άλλα δύο δεν τα ήξερα:)
Τον Κόσμο της Σοφίας, το έχω διαβάσει. Καλό ήταν!
 
Αφιέρωμα της Google στο τελευταίο θεώρημα του Φερμά και την απόδειξη του:

------------------------------------

Ο Andrew Wiles

-----------------------------------

Μια σημείωση του Φερμά, σε ένα περιθώριο ενός βιβλίου, βασάνισε σχεδόν 4 αιώνες τους Μαθηματικούς όλου του κόσμου.
Πιθανόν να ήταν πονηριά. Όμως ο Φερμά όμως είχε ξανακάνει τέτοιες δηλώσεις που αποδείχθηκαν σωστές. Και πάνω από όλα, ο Φερμά ήταν σοβαρός και κορυφαίος μαθηματικός.
Αν ο Wiles χρειάστηκε 120 σελίδες απόδειξη, δεν σημαίνει ότι δεν θα βρεθεί στο μέλλον κάποια απλούστερη:)
Και μια σχετική γελειογραφία:

-----------------------------------
Αυτό λοιπόν δεν στέκει. Ξεχάστε το:)))
 
Last edited:
Μακρυγιάννη μπράβο, η παρουσίαση είναι έξοχη!!! Πρόκειται για βιβλίο που βρίσκεται συνέχεια στις επιλογές αγοράς μου, το δίνω σταθερά σε φίλους στις 10 καλύτερες προτάσεις για να μου το κάνουν δώρο, αλλά όλο ξεγλιστράει...
 
Συγχαρητήρια κι από μένα Μακρυγιάννη! Απολαυστική η παρουσίαση!
Το διάβασα όταν πρωτοκυκλοφόρησε δίχως να μπορώ να το αφήσω απ' τα χέρια μου. Είχα σταθεί, φυσικά, και στο πάθος του θείου Πέτρου για το σκάκι. ☺
Το δε τέλος του, μου πάγωσε το αίμα!
 
Μου άρεσε το βιβλίο!!! Είναι γραμμένο με πολύ χιούμορ και αυτοσαρκασμό. Έχει σημεία που σε κάνει να διασκεδάζεις (σημαντικό για μένα υπό τις παρούσες συνθήκες). Όμως τα ζητήματα που μπαίνουν είναι εξαιρετικά σοβαρά και βρήκα ξαφνικά μπροστά μου σημαντικές ερωτήσεις, για να τις απαντήσεις πρέπει να σκεφτείς αρκετά. Ιδού μερικές :

- Ποια στάση οφείλει να κρατά ένας επιστήμονας στα μεγάλα κοινωνικά θέματα; Να δίνει σημασία π.χ. τι είδους καθεστώς είναι αυτό που τον τιμά, να αγωνίζεται για την ειρήνη ή όλα να υπακούουν στις ανάγκες της στιγμής;

- Να μοιράζεται με τους συναδέλφους του τις πρώιμες μελέτες κι ανακαλύψεις του (με στόχο να προωθηθεί η επιστήμη για το γενικότερο καλό) ή να τις κρατά ζηλότυπα μυστικές, ώστε ν'αυξήσει τις πιθανότητες ιδιωτικής επιτυχίας και καταξίωσης;

- Ποια είναι η σχέση προσωπικής ζωής και καριέρας; Μήπως πρέπει να θυσιάζουμε τα πάντα ως την ολοκληρωτική νίκη;

Ξεπροβάλει δε προς το τέλος και το μέγα θέμα : ποιο είναι το νόημα της επιτυχίας στη ζωή; Πόσο σωστό είναι το "Όλα ή Τίποτα"; Οι άνθρωποι με τις μικρές προσωπικές νίκες στη βιοπάλη τους είναι άραγε "χαμένοι";

Συμφωνώ κατά βάση με τις απαντήσεις που δίνει ο συγγραφέας. Δε γίνεται να αισθάνομαι άσχημα επειδή δεν είμαι π.χ. ο Νεύτωνας!!! Η ευτυχία προκύπτει από πολλά πράγματα, δεν πειράζει, ας μη με θυμούνται ύστερα από μερικά χρόνια...
 
Last edited:
To είχα διαβάσει πριν χρόνια και με είχε ενθουσιάσει. Κι εγώ και όσα άτομα έχω μιλήσει το διάβασαν σε λίγες ώρες/ή δυο τρεις μέρες. Είναι δηλαδή βιβλίο εύκολο στην ανάγνωση και που συνεπαίρνει , για αυτό
και διαβάζεται σχεδόν μονορούφι.Δε χρειάζεται κάποιος να είναι ειδικός στα μαθηματικά για να το διαβάσει. Απευθύνεται και στο μέσο αναγνώστη , ακόμα και αυτόν που αντιπαθεί τα μαθηματικά(τα οποία μάλλον μετά την ανάγνωση του βιβλίου θα αρχίσει να τα συμπαθεί).
 

Πεταλούδα

Θαλασσογέννητη Ελπίδα των Ηλιόμορφων Ονείρων
Τελείωσε η συνανάγνωση και τώρα είδα το νήμα με την παρουσίαση και την πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία, ότι στοιχεία της ιστορίας της απόδειξης του θεωρήματος του Φερμά, έχουν μπει στην μυθοπλασία του βιβλίου!

@Έλλη Μ, μήπως θυμάσαι πιο πάνω κάποια από τα βιβλία που προτείνεις, γιατί τα λινκ έχουν χαθεί στο αχανές διαδίκτυο; Του Τεύκρου Μιχαηλίδη μου φάνηκε ενδιαφέρον κι έχω βάλει στα υπόψη να διαβάσω το "Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού".
 

Έλλη Μ

Συντονιστής
@Πεταλούδα, επειδη με ξερω 🤦, πιθανολογω οτι εχω προτεινει το θεώρημα του παπαγαλου (Ντενί Γκεντζ), το τελευταιο θεώρημα του Φερμα (Σάιμον Σινγκ), τα πυθαγόρεια εγκλήματα του μιχαηλίδη, αργοτερα διαβασα την ακολουθια της οξφορδης (αστο καλυτερα), αν ψηνεσαι για γριφους Το τσιρκο των μαθηματικών του Μαρτιν Γκαρντερ (φανταζομαι κυκλοφορει ακομη), το Κωδικες και μυστικα (παλι του Σινγκ).
 
Πραγματικά πάρα πολύ ωραίο βιβλίο! Ευκολοδιάβαστο, παρόλα τα μαθηματικά, και με φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με τη φύση των ανακαλύψεων και της έρευνας. Και με πολύ ελληνικό τόνο, λόγω της σχέσης της υπόθεσης με το θέμα της ύβρις. Στους φίλους των μαθηματικών και των ιστορικών μυθιστορημάτων συστήνω και τον Ινδό υπάλληλο, του David Leavitt. Χρειάζεται πάντως αναγνώστη που δεν σοκάρεται εύκολα. (Προσοχή, θα σας απομυθοποιήσει τον Κέυνς. Από τότε και μετά, όταν συναντώ κάπου το όνομα του Κέυνς θυμάμαι τις σκηνές που εμφανίζεται στο εν λόγω βιβλίο και μου ρχεται να γελάσω.:ντροπή: )
Και παίρνοντας την αφορμή από την πρόταση του Κώδικες και μυστικά από την Έλλη Μ προτείνω και μια βιογραφία Άλαν Τιούρινγκ το Αίνιγμα του Andrew Hodges. Είναι η τραγική ιστορία του ανθρώπου που έλυσε τον κωδικό αίνιγμα κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και συνετέλεσε στην εφεύρεση των υπολογιστών/πληροφορικής. Έχει ψυχολογία, κοινωνικο-πολιτική ανάλυση της εποχής και της νοοτροπίας και φυσικά πολλά μαθηματικά σε αρκετά κεφάλαια, μια και ο συγγραφέας είναι και ο ίδιος μαθηματικός, αλλά παρόλο που δεν είναι μυθιστόρημα είναι ενδιαφέρον και διαβάζεται εύκολα.
 
Last edited:
Top