Ήρωες και αντιήρωες

[Ελένιον]

Ομολογώ πως η δική μου εντύπωση για τον αντιήρωα είναι θετική, γιατί τον σκέφτομαι κυρίως ως ανατροπή του υπέρ-ήρωα, οι οποίοι δε με πείθουν, δε με αφορούν. Μπορώ πιο εύκολα να ταυτιστώ με αντιήρωες γιατί μου φαίνονται πιο ρεαλιστικοί λοιπόν, έχουν ανοιχτό το ενδεχόμενο της αποτυχίας και κάποτε επενδύουν στην επίτευξη των στόχων, όχι ως "σιγουράκια" αλλά ως αουτσάιντερ.
Παραφράζοντας μία αγαπημένη μου φράση "ο καθένας μας έχει τον ουρανό και την κόλαση μέσα του", θα πω "ο καθένας μας έχει έναν ήρωα κι έναν αντιήρωα μέσα του" . Και ο αγώνας "παίζεται" μέσα μας. Μεγάλο μέρος του.
Γενικά, ένας ήρωας, πόσο μάλλον υπέρ-ήρωας, πάει στην Ιθάκη ...για την Ιθάκη (κυρίως στον κινηματογράφο, λιγότερο στη λογοτεχνία).
Σε κάθε περίπτωση ενδιαφέρον νήμα (που για κάποιο λόγο μου θύμισε τον σκηνοθέτη Ηal hartley).

 

[Λαλένα]

Υπάρχει μία σύγχυση με τον αντιήρωα τελικά. Αρχικά δεν έχει καμία σχέση με θεούς-ημίθεους είτε με επικούς ήρωες. Απλά ο αντιήρωας σε ένα μυθιστόρημα είναι αυτός ο οποίος συμπεριφέρεται αντίθετα στα καθιερωμένα πρότυπα, στην πεπατημένη, στο "πολιτικά ορθό", στα συνηθισμένα.

Όπως είπαμε παραπάνω ο Δον Κιχώτης είναι χαρακτηριστικό πρότυπο αντιήρωα.

Υ.Γ Χρυσηίδα αν θες δώσε σύγχρονα παραδείγματα γιατί δεν μου έρχεται κάποιο τώρα, και διόρθωσε με αν νομίζεις ότι λέω κάτι λάθος, προσπάθησα να δώσω τον πιο απλό ορισμό.

 

[Χρυσηίδα]

Λαλένα, ευχαρίστως θα το έκανα, αλλά η πρώτη μου ανάρτηση καθώς και κάποιες επόμενες νομίζω ότι εξηγούν τα πάντα. Τώρα είδα, για παράδειγμα, ότι τον Χάρι Πότερ τον έχω αναφέρει και πάλι. Και τους δύο πρωταγωνιστές του Περιμένοντας τον Γκοντό.

Κάπου σ΄αυτές τις παλιές αναρτήσεις έχω γράψει ότι τον όρο "αντιήρωα" τον επινοήσαμε αλλά δεν τον πολυχρησιμοποιούμε. Για όλους λέμε, ο ήρωας του τάδε βιβλίου ή του τάδε μυθιστορήματος, ακόμα κι αν δεν έχει τίποτα το ηρωικό επάνω του. Ίσως αυτό να σου προκαλεί σύγχυση. Οι αντιήρωες είναι πολύ απλά αυτό που λέει η λέξη, αυτοί που δεν έχουν τίποτα το ηρωικό πάνω τους, που μοιάζουν με τους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους.

Η Έρικα Κόχουτ στην Πιανίστρια της Γέλινεκ είναι σίγουρα τέτοια.

 

[Λαλένα]

Oχι Χρυσηίδαμ μου είναι απολύτως ξεκάθαρο τι είναι ο αντιήρωας, γενικά παρατήρησα μια σύγχυση

 

[Κλεοπάτρα]

Spoiler

Νομίζω για το Χάρι Πότερ που αναφέρθηκε πιο πάνω αντιήρωας θα μπορούσε ισως να χαρακτηριστεί ο Σνέιπ

 

[Αλίκη]

Νομίζω για το Χάρι Πότερ που αναφέρθηκε πιο πάνω αντιήρωας θα μπορούσε ισως να χαρακτηριστεί ο Σνέιπ

Ανα γεια σου. Αυτος ειναι αντιηρωας. Αλλα επισης ειναι κ σποιλερ.

 

[Ίζι]

Αντιήρωας δεν μπορεί να είναι και ο απλώς "κακός" κεντρικός μας χαρακτήρας; Ή ο χαρακτήρας που από "καλός" εξελίχθηκε σε "κακός"; Χαρακτηριστικός είναι ο Έλρικ του Μάικλ Μούρκοκ, με τις περιπέτειες του οποίου ασχολούμαι αυτήν την εποχή. (Έχω δει μάλιστα να τον αποκαλούν έτσι σε διάφορες κριτικές και άρθρα σχετικά με τα βιβλία). Στο φάνταζι και ιδίως την ηρωική φαντασία έχουμε το πρότυπο του ήρωα με το σπαθί που υπηρετεί τα ευγενικά του ιδεώδη. Εδώ έχουμε έναν χαρακτήρα που ξεκινά ως τέτοιος και εξελίσσεται σε δολοφόνος αυτών που αγαπά, γενοκτόνος, προδότης, υπηρέτης του κακού κ.λπ. Σήμερα έπεσα σε μια σκηνή στην οποία ο Έλρικ (παντοδύναμος με το σατανικό σπαθί του) γίνεται μάρτυρας της απόπειρας βιασμού μιας έφηβης. Αντί να τη βοηθήσει, όπως θέλει ο σύντροφός του, εκείνος επιλέγει να μην ανακατευτεί. :κατάρα!: (Δεν πρόκειται για σπόιλερ). Παρ' όλα αυτά, πρόκειται για έναν χαρακτήρα που προκαλεί το αίσθημα της συμπάθειας στον αναγνώστη, κι όχι μόνο γιατί ξεκινά ως "καλός".
Νομίζω ότι είτε πρόκειται για ήρωες είτε για αντιήρωες, οι περισσότεροι αναγνώστες (και οι θεατές - φέρνω στο νου μου τον Γουόλτ από το "Breaking Bad") οδηγούνται να συμπαθούν και να καταλαβαίνουν τους κεντρικούς χαρακτήρες γύρω απ' τους οποίους πλέκονται οι ιστορίες, αν βέβαια οι συγγραφείς (και σεναριογράφοι) έχουν κάνει καλή δουλειά μαζί τους.
Υπάρχουν, βέβαια, και περιπτώσεις κεντρικών χαρακτήρων που είναι πλασμένοι έτσι, ώστε να προκαλούν μάλλον αισθήματα αντιπάθειας π.χ Γκρενουίγ από το "Άρωμα".

 

[Πολύνιους]

Χμμμ, Χρυσηιδα ο Χαρι Ποτερ νομιζω δεν ειναι αντιηρωας, αν καταλαβαινω δλδ ακριβως την εννοια του αντιηρωα. Ειναι απο την αρχη πολυ γενναιος, εχει αρχες κ ιδανικα κ ειναι σιγουρο οτι θα μπει μπροστα απο τους φιλους του κ θα θυσιαστει γι'αυτους χωρις δευτερη σκεψη. (...)

Aλίκη, δεν κατάλαβα αν διευκρινήστηκε, πάντως η Χρυσηίδα ως παράδειγμα ''ήρωα'' τον ανέφερε "...Η συγγραφέας, λοιπόν, ισχυριζόταν ότι ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας των βιβλίων Χάρι Πόττερ είναι ότι σ’ αυτά έχουμε την επιστροφή ενός «ήρωα».Ο Χάρι δεν είναι ένας από μας, είναι λίγο πάνω από μας..."

Εμένα οι αγαπημένοι μου ήρωες είναι οι Σπύρος, Φώτης, Ντάλια, Ζουμπουλία, Αγγέλα στο "Παρά πέντε". Θεωρώ ότι παρουσιάζονται σαν ήρωες και σαν αντιήρωες ταυτόχρονα. Όχι ότι καλύπτουν όλες τις προϋποθέσεις του πρώτου ορισμού της Χρυσηίδας για τον αντιήρωα, αλλά έχουν πολλά αρνητικά στοιχεία (κάποιοι είναι δειλοί, κάποιοι αφελείς στα όρια της χαζομάρας, κάποιοι ματαιόδοξοι) και δεν θα έμπαιναν στην διαδικασία να παλέψουν για το καλό,αν δεν συνέβαινε μια συμπαντική σύμπτωση που χτύπησε στο πιο "ευαίσθητο σημείο" τους. Στέκομαι, δηλαδή, περισσότερο στο ότι "Ο λογοτεχνικός αντιήρωας είναι ένας από μας. " και γι' αυτό τους ονομάζω κι έτσι. Μπορεί να έχω καταλάβει κάτι λάθος, βέβαια.
Πάντως ήρωες είναι σίγουρα και, ενώ γενικά δεν πολυσυμπαθώ τους ήρωες, αυτοί είναι οι αγαπημένοι μου, πρώτον γιατί είναι κοινοί άνθρωποι και δεύτερον γιατί ενώ είναι πέντε, δεν επισκιάζει κάποιος κάποιον, όλοι αγαπιούνται το ίδιο και είναι πάρα πολύ γλυκούληδες.
Το ξέρω ότι δεν είναι λογοτεχνικοί, αλλά δεν πειράζει ε;

 

[Αντέρωτας]

Πόλυ, δε νομιζω οτι οι πρωταγωνιστές του Παρα 5 ηταν αντι-ήρωες επειδή είναι καθημερινοί χαρακτήρες με ελαττώματα.

Πολλοί ήρωες είναι ταπεινοί τύποι (βλ. το αρχέτυπο του φτωχού αγροτόπαιδου που κάτι αλλάζει τη ζωή του και ελευθερώνει την πριγκίπισσα κλπ) ενώ έχουν και ανθρώπινα ελαττώματα (και το οτι τα ξεπερνούν είναι μέρος του ηρωισμού τους).

Επιπλέον οι πρωταγωνιστές του Παρα 5 έχουν επίγνωση οτι υπηρετούν κάποιο καλό σκοπό (απονομή δικαιοσύνης) και όχι για καθαρή εκδίκηση ή προσωπικό όφελος, και φυσικά χωρίς να θέλουν να βλάψουν κανέναν.

 

[Πολύνιους]

Μάλλον στάθηκα περισσότερο κάπου που δεν έπρεπε, κι εγώ δεν ήμουν σίγουρη. Tότε έχεις δίκιο και είναι απλά οι αγαπημένοι μου ήρωες

 

[Χήθκλιφ]

Ο δικός μου αγαπημένος ήρωας, εκείνος που στα μάτια μου φαντάζει ιδανικός, άπιαστος και άφθαστος είναι πάντοτε ο Χήθκλιφ. Θα ήθελα να πιστέψω ότι του μοιάζω, αλλά θα ήταν αυταπάτη. Αγαπημένος μου αντιήρωας είναι ο Ζαν Μπατιστ Γκρενουίγ από "Το Άρωμα".

 

[Σαν παραμύθι]

Είναι δύο χαρακτήρες απο ένα αγαπημένο μου βιβλίο,αλλά είναι ταυτόχρονα και ήρωες και αντιήρωες δεν μπορώ να το ξεχωρίσω,όποιος έχει διαβάσει το βιβλίο νομίζω πως με καταλαβαίνει.
Χέιζελ και Ογκάστους από Το λάθος αστέρι-Τζον Γριν

 

[Φαντινα]

Ο Αντιηρωας δεν ειναι απαρταιτητα ενας φαυλος χαρακτηρας.αλλα και ενας χαρακτηρας που κινειται στα πλασια του μεσου ορου ,με τις συνηθισμενες φοβιες χωρις ιδιαιτερες εξαρσεις η ιδιαιτερη σαγηνη...Ενα δειγμα τυπικο.Η συχνη συντριβη τους ειναι αποτελεσμα δικων τους επιλογων,απολυτα φυσικο επακολουθο και δικη τους ευθυνη κι οχι καποια ανωθεν βουληση της μοιρας η καποια συγκλονιστικη ανατροπη.Εκει εγκειται η τραγικοτητα τους-ισως και η ελευθερια τους...

Αντιηρωας ειναι ο μεσοαστος ΧΑΡΥ στο ΛΥΚΟ ΤΗΣ ΣΤΕΠΑΣ,δεσμιος της ασφαλειας του περιπου ,ο ΜΠΕΝ στο 5ο παιδι η ο αξιωματικος των Ες-Ες ΜΑΞΙΜΙΛΙΑΝ ΑΟΥΕ στις ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ του Λιττέλ,που απο τυπικος μεσοαστος γραμμικα και προοδευτικα εξελιχθηκε σε ενα κτηνος ενω ειχε τα εχεγγυα να μην το κανει αυτο.Ολοι τους αυτοι ξεπηδησαν απο τα σπλαχνα της μετριοτητας,του μεσου,του συνηθισμενου .Ισως κι ο ΧΑΡΙ ΠΟΤΤΕΡ σαν συμπαθεστατος αντιηρωας προβαλλει ,γιατι στην ουσια ειναι ενα μιζερο και χωρις γοητεια αγορι,που τον ηρωισμο του τον αντλησε απο τις περιστασεις ,παρα απο μια ακτινοβολα προσωπικοτητα.

Οι Αντιηρωες στη λογοτεχνια μου κινουν περισσοτερο το ενδιαφερον,διοτι θεωρω ειναι πιο ρεαλιστικοι ,πιο τραγικοι και χρειαζεται πιο διεισδυτικη ματια για να αναδειξεις ενα χαρακτηρα χωρις το "πυροτεχνημα"των ξεχωριστων αρετων που ανυψωνει σε καποιο βαθρο ανωτεροτητας σε σχεση με το μεσο ορο.

Οι αντιηρωες ειναι πιο πειστικοι και πιο διδακτικοι διοτι θα μπορουσαμε να ειμαστε εμεις οι ιδιοι.Οι αντιηρωες φωτιζουν και κομματια της δικης μας ψυχης και νοοτροπιας,γινονται η φωνη της συνειδησεως μας ...Ενιοτε συμβαλλουν στην τοιχογραφια της ιδιας μας της κοινωνιας και στη χαρτογραφηση του ανθρωπινου ασυνειδητου...

 

[Ματσαμπλόκος]

Ο Ραζουμίχιν από το "Εγκλημα και Τιμωρία" δεν είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αντιήρωα;

 

[Διχασμένη]

Αν και δυσκολεύομαι πολλές φορές να καταλάβω τα όρια μεταξύ ήρωα και αντιήρωα, θα τολμήσω να συμβάλλω λίγο στη συζήτηση. Στην ιστορία δύο πόλεων, που διαβάζω τώρα, σίγουρα ο Sidney Carton είναι αντιήρωας. Είναι άνθρωπος που δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί τις ικανότητές του, καταλήγοντας να κάνει τη δουλειά για την ανάδειξη ενός δικηγόρου φίλου του, είναι μεθύστακας, ενώ υπάρχουν και υπαινιγμοί ότι είναι ερωτικά άσωτος. Όμως, στο τέλος αναδεικνύεται ως τον υπέρτατο ηρωισμό

Spoiler

θυσιάζοντας τη ζωή του για να σώσει την κοπέλα που αγαπά και τον άντρα της

. Ταυτόχρονα, ως αντιήρωας, είναι πολύ πιο ενδιαφέρων από τον υπερβολικά τέλειο και συνεπώς λίγο βαρετό αντίζηλό του.
Με αφορμή αυτόν τον χαρακτήρα, θα ρωτήσω: ποιο είναι το όριο ανάμεσα στον ήρωα με ελλατώματα και στον αντιήρωα; Υπάρχει; Ή τα δύο αυτά είναι το ίδιο πράγμα;