Άγνωστες λέξεις για ένδυση κι εμφάνιση στην λογοτεχνία

[Φαροφύλακας]

Πολύ συχνά στην λογοτεχνία ο συγγραφέας προσπαθεί να δώσει την εικόνα κάποιου ήρωα περιγράφοντας την εξωτερική του εμφάνιση και τον ρουχισμό του. Μόνο που πολλές φορές, κι ειδικά σε παλιά έργα, οι λέξεις που συναντά κανείς είναι απλά άγνωστες, ενδεχομένως παρωχημένες, κι έτσι...δεν δίνουν καμία εικόνα. Κυρίως στην ξένη λογοτεχνία όπου περιγράφονται ρούχα που φορέθηκαν κάποτε σε μακρινούς τόπους.

Λέω, από εδώ και στο εξής, όταν συναντάμε σε κάποιο έργο κάποιο άγνωστο ένδυμα, ας το αναφέρουμε εδώ μπας και φανεί πως κάποιος έχει πιο ικανές ενδυματολογικές γνώσεις και μας εξηγήσει τις λέξεις (ίσως να μας έβαζε και καμιά εικόνα) ώστε να προκύψει τελικά... η εικόνα για την οποία πάσχισε κάποτε ο συγγραφέας.

Διαβάζω π.χ. αυτήν την στιγμή το "Η Σκιά της Σκιάς" τού Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ. Ένας δημοσιογράφος περιγράφει μια γυναίκα (οι απορίες μου σε έντονο πορτοκαλί):

«... Καμπαρντίνα Γκρι Σιέλ και μια μπλε βελούδινη τρέσα να κατεβαίνει απ’ το λαιμό. Άσπρη δαντέλα στις άκρες των μανικιών και μια τόκα σαν σκούφια με μια μεταξωτή κορδέλα τρεις βόλτες γύρω γύρω.»
​

Νόμιζα πως τρέσα είναι τα επιπρόσθετα μαλλιά, όμως εδώ, προφανώς, η λ. σημαίνει κάτι άλλο.

Επίσης, παραπέρα, διαβάζω: "Ήταν καθισμένη σε μια πολυθρόνα ντυμένη με [δ]μποκάρ [/δ] μπροκάρ..."

Από όσο καταλαβαίνω, ντυμένη με μποκάρ ήταν η πολυθρόνα κι όχι αυτή που καθόταν σε αυτήν. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, τί ειναι το μπροκάρ;

Δεν άνοιξα το λεξικό και κράτησα την απορία μου για να ξεκινήσω αυτό το νήμα που πιστεύω πως έχει ενδιαφέρον. Μου τυχαίνει πολύ συχνά να συναντώ άγνωστες λέξεις που περιγράφουν εμφάνιση.

Ίσως κάποτε στο μέλλον η περιγραφή πως ο τάδε φορούσε ένα τζιν κι ένα τίσερτ, να αφήνει τον αναγνώστη με πολλά ερωτηματικά. Προς το παρόν, τί στο καλό, είναι η τόκα και τί είναι η τρέσα;

 

[Πεταλούδα]

Ενδιαφέρον νήμα! Λοιπόν, η λέξη που γνωρίζω είναι η τρέσα. Είναι ένα επιπλέον κομμάτι ύφασμα που μπαίνει ως διακοσμητικό πάνω στο ρούχο, κάτι σαν.. γαρνιτούρα. Στην πιο πάνω περιγραφή φαντάζομαι ένα κομμάτι μακρόστενο μπλε βελούδινο ύφασμα να είναι ραμμένο κατά μήκος στο μπροστινό μέρος της καπαρντίνας.
Το μποκάρ μου ακούγεται σαν είδος υφάσματος και η τόκα δεν μου λέει κάτι.

 

[Χρυσηίδα]

Η τρέσα είναι μια λέξη που χρησιμοποιείται πολύ και σήμερα στη μοδιστρική. Εγώ την έχω στο λεξιλόγιό μου από μικρή, γιατί έραβε η γιαγιά

Τρέσα, για να το πω με δικά μου λόγια, είναι μια λωρίδα άλλου υφάσματος, που μπαίνει συνήθως στα τελειώματα κάποια ρούχου για ομορφιά. Στο παρακάτω φουστάνι, για παράδειγμα, αυτές οι μπεζ λωρίδες είναι τρέσες.

Την τόκα δεν την έχω ξανακούσει. Όσο για το τρίτο, μήπως εννοείς μπροκάρ; Το μπροκάρ είναι τύπος υφάσματος.

 

[Αμοντιλιάδο]

Φάρε, εξαιρετικό θέμα, είναι κάτι που με έχει απασχολήσει πολλές φορές διαβάζοντας κλασικά βιβλία. Εγώ να προσθέσω τη μουσελίνα, ένα ύφασμα που ποτέ δεν ήξερα τι ήταν. Υπάρχουν κι άλλα πολλά που έχω συναντήσει κατά καιρούς, αλλά δεν τα θυμάμαι αυτή τη στιγμή.

Χρύσα, εξαιρετική η...φωτογραφία που μας παρέθεσες

 

[Χρυσηίδα]

Ξέχασα επίσης να αναφέρω ότι η λέξη "τρέσα" σήμερα χρησιμοποιείται κατά κόρον στην κομμωτική και πρέπει να σημαίνει πρόσθετες τούφες μαλλιών .

Μαργαρίτα, καλά τα λέω;

Μια λέξη που συναντάω σε μυθιστορήματα εποχής και μου προκαλεί κοροϊδευτική διάθεση είναι το "κρινολίνο". Παραθέτω τον ορισμό για να μαθαίνουμε:

κρινολίνο το : είδος μακριάς και πολύ φαρδιάς γυναικείας φούστας, που ήταν της μόδας στα μέσα του 19ου αι., με κύριο χαρακτηριστικό το κωδωνοειδές σχήμα που το έδινε ένα εσωτερικό υποστήριγμα από οριζόντια και κάθετα χαλύβδινα ελάσματα.

 

[Πεταλούδα]

.. Όσο για το τρίτο, μήπως εννοείς μπροκάρ; Το μπροκάρ είναι τύπος υφάσματος.

Μπράβο Χρυς, το ύφασμα λέγεται μπροκάρ! Αυτό μου θύμισε η λέξη μποκάρ.

 

[Ρεγινόρα]

Φάρε, μετά από εκείνη την ανάρτησή σου, περίμενα πότε θα το ξεκινήσεις το νήμα... [αμελούσα συνεχώς να το κάνω]...

Στο θέμα μας τώρα, τόκα ξέρω ότι λένε το μεταλλικό μέρος όπου κουμπώνουμε την ζώνη. Μήπως τα μανίκια είχαν κάποιο διακοσμητικό σαν ζωνούλες στις άκρες τους; :χμχμ:

Δείτε την παρακάτω εικόνα παραδείγματος χάριν:

(έχω ίδια καμπαρντίνα btw)

 

[Πεταλούδα]

Μήπως τα μανίκια είχαν κάποιο διακοσμητικό σαν ζωνούλες στις άκρες τους;:χμχμ:

Η πιο πάνω περιγραφή κάνει λόγο για άσπρη δαντέλα στο τελείωμα των μανικιών, οπότε, πιο πολύ μου φαίνεται ότι, αφού τόκα είναι η αγκράφα της ζώνης, να περιγράφει την ζώνη, δίνοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα της καμπαρντίνας.

Αλήθεια Φάρε, το βιβλίο περίπου πότε και που διαδραματίζεται; Έχει ενδιαφέρον και αυτή η πληροφορία, γιατί έχουν μια ιδιαιτερότητα οι επιπλέον περιγραφές αυτού του ρούχου.

(κι από την κατανόηση της περιγραφής, μου αρέσει αυτή η καμπαρντίνα. Να παίρνουμε και καμιά ιδέα ).

 

[Μαργαριτα]

Ξέχασα επίσης να αναφέρω ότι η λέξη "τρέσα" σήμερα χρησιμοποιείται κατά κόρον στην κομμωτική και πρέπει να σημαίνει πρόσθετες τούφες μαλλιών .

Μαργαρίτα, καλά τα λέω;

Πολύ καλά τα λες Χρυς ,εγώ μόνο αυτή τη σημασία για την λέξη ήξερα . Έχουμε τις τρέσες και τα extensions ,το πρώτο είναι η μεγάλη τούφα μαλλιών και το δεύτερο είναι τα μικρά τουφάκια (πολύ βαρετή διαδικασία το δεύτερο )

 

[Φαροφύλακας]

πράγματι, μπροκάρ.. διορθώνω και στην αρχική ανάρτηση..

 

[Ρεγινόρα]

πράγματι, μπροκάρ.. διορθώνω και στην αρχική ανάρτηση..

Ε, πες έτσι... Και το δικό μου μυαλό εκεί πήγε συνειρμικά.

 

[Φαροφύλακας]

Από τις πρώτες σελίδες των "Πεθαμένων Ψυχών" τού Γκόγκολ:

"... διασταυρώθηκε με έναν νεαρό δανδή ντυμένο σύμφωνα με τη μόδα• φορούσε δηλαδή κοντό, κολλητό πανταλόνι από άσπρο λινομπάμπακο ύφασμα, φράκο, και άφηνε να φαίνεται επιδειχτικά το πλαστρόν του, που το είχε στερεωμένο με μια καρφίτσα..."​

Και πιο κάτω:

"... ο αμαξάς Σελιφάν, χωμένος σ' ένα μαλλιαρό κοντοσέγκουνο κι ο υπηρέτης Πετρούσκα, τριάντα χρονών παλικάρι, τυλιγμένος σε μια φαρδιά ρεντιγκότα ..."​

Αμάν, αυτή η ρεντιγκότα. Δεν την γλιτώνεις, όποιο βιβλίο κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας και να πιάσεις. Για να δούμε το λεξικό Μπαμπινιώτη:

ρεντινγκότα κ. ρεντιγκότα, ανδρικό επίσημο σακάκι, σταυρωτό, στενό στη μέση και μακρύ που φοριόταν ως πανωφόρι ΣΥΝ. βελάδα​

Το σεγκούνι υπάρχει στην ελληνική παραδοσιακή φορεσιά και από όσο καταλαβαίνω είναι ένα πανωφόρι δίχως μανίκια, σαν αυτό που φοράει αυτός εδώ ο τύπος.

Το πλαστρόν, το αφήνω για όποιον άλλον πεφωτισμένο..

 

[Ρεγινόρα]

Για το πλαστρόν δείτε εδώ.

 

[Ανναμου]

ενδιαφερον το νήμα σου Φαροφυλακα!

πραγματι σε κλασσικα βιβλια υπαρχονυ μερικες ανεξιχνιαστες -να το πω ετσι- λεξεις και πολλες φορες εχω πιασει τον εαυτο μου να ψαχνει σε λεξικα η στο ιντερνετ για να καταλαβω τι σημαινει αυτο.

οπως επισης, μου αρεσει παραπ ολυ σε βιβλια που περιεχουν ιστορικα στοιχεια, μετα να κοιταω για διαφορα σημαντικα γεγονοτα.στην ουσια το βιβλιο μυο δινει το εναυσμα ωστε να προχωρησω και σε κατι ακομα πιο ενδιαφερον οπως ειναι η παγκοσμια ιστορια η η γεωγραφια η λαογραφια κτλ.(αυτα πρεπει να αποτελουν μερος αλλου νηματος αλλα τελοσπαντων εχε χαρη που μιλαω πολυ)

Φαροφυλακα, εχω την αισθηση οτι η ρεντιγκοτα ηταν κατι σαν τη σημερινη καμπαρντινα ,απλως λιγο διαφορετικη στα κουμπια,απο οσο μπορω να φανταστω βεβαια!


εαν θυμηθω και αλλες λεξεις θα το παραθεσω εδω βεβαιως.

 

[Αλίκη]

Στο θέμα μας τώρα, τόκα ξέρω ότι λένε το μεταλλικό μέρος όπου κουμπώνουμε την ζώνη.

Εγω αυτο το ξερω σε αρσενικο κ οχι σε θυλικο κ με τονο στη ληγουσα: ο τοκάς της ζωνης. Αλλα βεβαια μπορει να ειναι απλως ο τροπος που το ξερω εγω.. η λεξη "τόκα" μου φερνει σε αρχαιοελληνικο ενδυμα, γιατι θυμαμαι στο sims το 2 στο university εκαναν toga party που ντυνονταν με αρχαιοελληνικους μανδυες. Βεβαια αυτο θα διαβαζοταν "τόγκα" και οχι "τόκα". :χμχμ:

edit: πολυ χρησιμο νημα παρεπιπτοντως! Αυτη η λεσχη μας εχει γεμισει γνωσεις :χαχαχα:

 

[Γλωσσολάγνος]

Το πλαστρόν παραδόξως το ήξερα ήδη απ' το δημοτικό, χάρη σ' αυτό το στιγμιότυπο από «Το τρυφερό πόδι», μια απ' τις πιο αγαπημένες μου ιστορίες με τον Λούκυ Λουκ:

 

[Ρεγινόρα]

η λεξη "τόκα" μου φερνει σε αρχαιοελληνικο ενδυμα, γιατι θυμαμαι στο sims το 2 στο university εκαναν toga party που ντυνονταν με αρχαιοελληνικους μανδυες. Βεβαια αυτο θα διαβαζοταν "τόγκα" και οχι "τόκα". :χμχμ:

Toga, αν δεν κάνω λάθος, είναι η τήβεννος, το ένδυμα των αρχαίων Ρωμαίων.

Spoiler

Καλά περνάνε στο Αμέρικα, ε?

 

[Αλίκη]

Toga, αν δεν κάνω λάθος, είναι η τήβεννος, το ένδυμα των αρχαίων Ρωμαίων.

ανα γεια σου

 

[Μαύρο Βέλος]

χάρη σ' αυτό το στιγμιότυπο από «Το τρυφερό πόδι», μια απ' τις πιο αγαπημένες μου ιστορίες με τον Λούκυ Λουκ:

κάνω συλλογή

 

[Φαροφύλακας]

Πολύ διαφωτιστικά τα καρέ του Λούκυ Λουκ. Να πω την αλήθεια, το θυμόμουν κάπως αόριστα αυτό το ένδυμα κι είχα καταλάβει πως σε αυτό αναφερόταν.

Θα ήταν ωραίο αν καταλήγαμε θετικά στα διάφορα ενδύματα να φτιάχναμε ένα νήμα-γλωσσάρι.

Προς το παρόν, συνεχίζω με την "Σκιά της Σκιάς" του Πάκι Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ στην έκδοση της Άγρας:

σ. 75 Φορούσε μια ριχτή μαύρη τουνίκ που μόλις κι ήταν πιασμένη στο σώμα της με κάτι άσπρα λουλούδια από βελούδο, [...]​

Πρόκειται γι' αυτό το ένδυμα που βρίσκω γκουγκλίζοντας;

τουνίκ;

Περιγράφοντας μια ημίγυμνη γυναίκα:

σ. 99: [...] τη μέση, που την έσφιγγε ακόμα μια θηλιά του πενιουάρ, [...]​

Παρότι πιστεύω πως ξέρω κάμποσα από την μεγάλη ποικιλία που υπάρχει στα γυναικεία εσώρουχα, την συγκεκριμένη λέξη δεν μου έχει τύχει να την ξανακούσω. Γκουγκλίζοντας καταλήγω πως πρόκειται για το ακόλουθο:

πενιουάρ;

Κάποια στιγμή, κάποιος ήρωας κρύβεται...

σ. 97: [...] ανάμεσα σε πλήθος μεταξωτά φορέματα και βολάν, [...]​